Shaxda tusmada
Aristotle (384 BC - 322 BC) waxa uu ahaa mufakir iyo faylasuuf caan ahaa oo ku noolaa Giriiggii hore saamayn weyna ku yeeshay dunida reer galbeedka. Magacyadii waqtigiisii: marka hore, wuxuu ka bartay Plato, ka dibna wuxuu baray shakhsiyaad heersare ah sida Alexander the Great. : falsafada, anshaxa, aftahanimada, gabayada, xisaabta, bayoloji, iyo kuwa kale.
Sidoo kale eeg: 13-ka shaqo ee ay tahay in la arko waxaa qoray Beatriz MilhazesIlaa maanta, waxaan ka heli karnaa saamaynta Aristotle ee shaqooyin badan iyo qulqulo feker. Waxaas oo dhan ayaa magaciisii waaray, iyagoo falsafada ka dhigaya tixraac aan wakhti lahayn.
Yaa ahaa Aristotle? Taariikh nololeedka oo kooban
Sannadihii hore iyo Akadeemiyada Plato
Aristotle waxa uu dhashay sannadkii 384 BC, waxa uu ku dhashay Stagira, oo ah magaalo qadiimi ah oo ka tirsan Boqortooyada Macedonia oo hadda ku taal Giriigga. Aabbihii, Nikomachus, waxa uu ahaa dhakhtar, taas oo u muuqata in ay ku kalliftay in wiilkiisu u hamuumayo dhinacyada bayoolajiga iyo cilmiga dabiiciga ah.
Sidoo kale eeg: Jiritaanka: dhaqdhaqaaqa falsafada iyo faylasuufyada ugu waaweynWakhtigaas, Athens waxa ay ahayd goobtii ay isugu yimaaddeen indheergaradku si ay uga doodaan su'aalaha ugu kala duwan: laga bilaabo siyaasadda ilaa hal-abuur faneed, oo ay ku jiraan cilmiga iyo luqadda lafteeda. Sidaa darteed, da'diisa hore, Aristotle wuxuu u guuray magaalada Giriigga si uu u dhammeeyo waxbarashadiisa.Waxbarashadiisa.
>Plato iyo Aristotle ayaa lagu sawiray School of Athens , oo uu qoray Renaissance Rafael Sanzio (faahfaahin)
Waxay ahayd halkaas wuxuu bilaabay inuu ku biiro Plato's Academy , halkaas oo uu wax ka baran karo sayidkii oo na noqday macalin sidoo kale. Mufakirku waxa uu halkaa joogay in ka badan labaatan sano, isaga oo horumarinaya qayb weyn oo ka mid ah shaqadiisa. Si kastaba ha ahaatee, ka dib dhimashadii Plato ee 348 BC, looma dooran inuu hoggaamiyo machadka oo wuxuu go'aansaday inuu ka tago.
Safarka iyo guurka
Ka dib markii uu ka tagay Plato Academy, Aristotle wuxuu u socday Artaneus, halkaas oo uu u adeegay. la taliyaha siyaasadda. Meeshiisii xigtay waxay ahayd Assos, halkaas oo uu ku qaatay laba sano oo agaasime ah dugsi.Sannadkii 345 BC, si kastaba ha ahaatee, wuxuu go'aansaday inuu u jiheeyo jasiiradda Lesbos, halkaas oo uu bilaabay inuu hago xarun waxbarid ah oo leh Xenocrates, magaalada Mytilene. Meeshaas ayuu in muddo ah degay oo uu guursaday Butiyas oo uu u dhashay gabadh ay isku magac yihiin. 0> Aristotle iyo Alexander oo lagu sawiray sawir uu sameeyay Charles Laplante (1866) faransiis ah.
Sannadkii 343 BC, Aristotle waxa uu ku soo noqday Makedoniya, markii Boqor Philip II uu ku casuumay si uu u baro wiilkiisa Alexander , kuwaas oo loo yaqaan Alexander the Great.
The "Stagirite" ayaa mas'uul ka ahaa daraasaadka waxa noqon doona mid ka mid ah kuwa ugu caansan.Guulaystayaashii Taariikhda, iyagoo shirkaddooda la joogay dhawr sano.
Lyceum, Dugsiga Aristotle
Waxay ahayd 335 BC. in Aristotle uu awooday inuu iskuul u gaar ah ka helo magaalada Athens. Maaddaama ay ku taal meel lagu caabudo ilaaha Apollo Lykeios , machadkan waxaa loo bixiyay Lyceum (Lykeion)
Fresco Dugsiga Aristotle , by Jarmal Gustav Adolph Spangenberg (1883-1888).
Marka laga soo tago inuu yahay dugsi falsafadeed, Liceu wuxuu sidoo kale u heellan yahay barashada meelaha kala duwan ee aqoonta : siyaasadda, taariikhda, xisaabta , dhirta, bayoloji, dawooyinka, iwm. Muxaadarooyinkan iyo doodaha aragtiyeed waxay keeneen qoraal-gacmeedyo aan tiro lahayn oo ku saabsan mawduucyadan, laakiin intooda badani waxay ku dhammaadeen luminta waqti ka dib. kaliya 32 jir. Giriigii, cimiladii ka soo horjeeday Makedoniya way ka sii dartay, Aristotle na wuxuu ku khasbanaaday inuu ka cararo Athens , waayo, wuxuu ahaa sayidkii Alexander. halkaas oo uu ku magan galay guri qadiim ah oo ay lahayd hooyadii oo ku dhamaaday isla sanadkaas inuu dhinto, oo ku yaal jasiiradda Euboia.
Aristotle's shuqullada: qoraallada qaar iyo aragtiyaha aasaasiga ah
Dhaxalka Aristotle waa mid aad u balaadhan oo ka kooban maaddooyin kala duwan, balse waxa aynu ogaan karnaa in wax-qabadkiisii ugu qiimaha badnaa ay ka mid ahayd qaabkii uu u kala saaray una habeeyey aqoontii uu hore u lahaa.waagaas jiray.
“Stagirite”, sida Socrates iyo Plato, waxa loo arkayay mid ka mid ah aabbayaashii falsafadda reer galbeedka . In kasta oo uu casharro badan ka qaatay Plato, haddana muddo ka dib, Aristotle aragtidiisa waxa ay ka sii fogaanayeen kuwii sayidkii.
Tusaale ahaan, halka aasaasihii Akadeemiyada Athens uu rumaysnaa in aqoontu ku timaaddo caqli, ardaygiisii hore wuu difaacay. an empirical posture , oo ku xidhan waayo aragnimada dareenka.
Intii uu noolaa, mufakirku waxa uu qoray fikirkiisa iyo fiirsigiisa ku saabsan qaybaha ugu kala duwan, ee heshiisyada iyo wada-hadallada loogu talo galay in afka lagu soo bandhigo ee aan la daabicin.
Kuwa qarniyadii soo noolaaday ee innaga soo degay waxay noqdeen tix-raac aan laga maarmi karin oo loo maro fikirka casriga ah.
Ethics Nicomachus 5>
Nicomachus Ethics, Shaqada ugu caansan ee qoraaga, waxay noqotay akhrinta aasaasiga ah ee su'aalaha la xidhiidha anshaxa iyo dabeecadda. Shaqadu waxay u qaybsantay toban qaybood, waxay isu keentay duruustii faylasuufka Nikomachus, wiilkii uu la dhashay addoon, Herpilia, 325 BC.
> Rhetoric 5>
Shaqada, oo loo qaybiyay saddex buug, Aristotlewaxa uu damacsan yahay in uu ka fogeeyo hadal-haynta hab-sofisyada oo uu wajaho iyada oo loo marayo aragti u dhaw falsafada
Sidoo kale isaga oo diiradda saaraya arrimaha la xidhiidha shucuurta iyo dabeecadda aadamiga, faylasuufku waxa uu qaadayaa falanqaynta noocyada kala duwan ee doodaha iyo curiyeheeda hab-dhaqanka.
> >
Shaqada aqoonyahanku waxay gacan ka gaysatay in la kala saaro noocyada aftahanimada , isagoo u qaybiyey saddex qaybood. : siyaasi / dood-wadaag, garsoor iyo mudaaharaad
> Maansooyinka >
Waxa la curiyay qiyaastii sannadihii 335 BC iyo 323 BC Aristotle waxa uu samayn jiray casharadiisa fanka iyo suugaanta.
Shaqada dhexdeeda, baruhu waxa uu soo bandhigayaa tixgalintiisa ku saabsan noocyada suugaanta ee wakhtigaas jiray, gaar ahaan gabayada iyo masiibooyinka. Halkan, ereyada poiésis (habka curinta) iyo poiein (samaynta) waxay keenayaan "samaynta gabayada" oo u dhow farshaxan.
Qaybtii hore ee shaqada, Aristotle wuxuu diiradda saarayaa gabayada wuxuuna soo bandhigayaa fikradda mimesis (ama mimesis), isagoo ku doodaya in abuurka uu noqon doono ku dayashada ficillada aadanaha. 1>
Qaybta labaad, waxa ay tixgalinaysaa noocyada maansada riwaayadaha ah, oo muujinaysa masiibada. Marka la eego, wuxuu soo jeedinayaa fikradda catharsis , dheecaan shucuur ah oo keeni kara "nadiifinta" daawadayaasha.
Siyaasad
Waxa loo qaybiyay siddeed buug, waxa la rumaysan yahay in shaqada la qoray xilligii Aristotle uu macallin u ahaa Alexander of Makedon.
9>anshax iyo farxad , shaqsi iyo mid guud. Sifooyinka, shaqada Aristotle waxay inta badan gacan ka gaysatay fikradda dimuqraadiyad , taas oo lahaan lahayd danta guud ee muwaadiniinta. xayawaan siyaasadeed.Waa maxay saaxiib? Naf keliya oo laba jidh deggan
Dhammaan waxyaalaha dabiiciga ah waxa ku jira wax yaab leh.
Dawladnimadu waa xorriyad.Waa dabeecadda rabitaanka inaan la qancin, ragga badankiisuna waxay u nool yihiin oo keliya inay ku qancaan.
