ئۇچى ۋاسىتىلەرنى ئاقلايدۇ: ماچىياۋېللى ، شاھزادە ئىبارىسىنىڭ مەنىسى

«ئاخىرلىشىش ۋاسىتىلەرنى ئاقلايدۇ» ئىبارىسىنى ئىتالىيەلىك نىكولو ماچىياۋېللى ئەزەلدىن ئېيتمىغان ، گەرچە بۇ نەقىل دائىم ئۇنىڭ بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولسىمۇ. 2> مۇتەپەككۇر يازغان شاھزادە ، ئەمما ھەقىقەت شۇكى ، زىيالىي ئەزەلدىن بۇنداق دۇئا يازمىغان. «ئاخىرى ۋاسىتىلەرنى ئاقلايدۇ» ئىبارىسى مەلۇم بىر مەقسەتكە يېتىش ئۈچۈن ، ھەر قانداق پوزىتسىيەدە بولۇشنى قوبۇل قىلىدىغانلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ. شەخسىي ئىرادىسىنى ئەمەلگە ئاشۇرۇش ئۈچۈن ، كېلىشىم ۋە گۇمانلىق ئىتتىپاقلارنى توقۇپ چىقىدىغان ئورگانلار. قىيىن-قىستاق ، قارا چاپلاش ، تەكشۈرۈش ۋە چىرىكلىك دەپ. دۆلەت نۇقتىسىدىن ئېيتقاندا ، گېيسېل ، مېدىچى ، فىگۇئېرېدوغا ئوخشاش بىر قىسىم مۇستەبىتلەرنى ئەسلەش يېتەرلىك. بۇ ئىككىنچى جۈملە شۇنى ئىسپاتلايدۇكى ، مۇھىمى ھوقۇق بولغان تەقدىردىمۇ ، بەزى ئىشلارنى قىلىشبۇ مەقسەتكە يېتىش ئۈچۈن سوئال سەمىمىيەتسىزلىك قىلدى. دۇئا ئەزەلدىن ئاپتور تەرىپىدىن يېزىلمىغان. 4> نىكولو ماچياۋېللى كىم؟

ئۇ دىپلومات ۋە سىياسىي مەسلىھەتچى ، ئۇ تۇنجى بولۇپ ئادىمىيلىك تەتقىقاتىنى دادىسى رىغبەتلەندۈرىدىغان ۋە زىيالىي ئادۋوكات رىغبەتلەندۈرگەن.

ئۇ ئاران ئەللىك ئىككى يىل ياشىغان ، ئەمما زىيارەت قىلالايدىغان ئۆز دۆلىتىنىڭ سىياسىي ھاياتىغا ئومۇمىي چۈشەنچە بېرىپ ، ھازىر زامانىۋى سىياسەتنىڭ ئاتىسى دەپ قارالماقتا. ئۇ زوراۋان ۋە تۇراقسىز تارىخىي مەزگىلدە ئىتالىيە سەھنىسىنىڭ كۈچىنىڭ پەردە ئارقىسىدا ئىدى. ئۇ قىيىن-قىستاق ، قارا چاپلاش ۋە چىرىكلىك كۆرۈنۈشلىرىگە شاھىت بولدى.رىمدىكى فىلورېنتىنانىڭ باش ئەلچىسى فىرانسىسكو ۋېتتورى 1513-يىلى ئاپتور ئىقرار قىلىپ مۇنداق دېدى:

تەقدىر مېنىڭ يىپەك ياكى يۇڭ توغرىسىدا قانداق تالاش-تارتىش قىلىشنى بىلمەيمەن. پايدا ياكى زىيان مەسىلىسىدە. مېنىڭ ۋەزىپەم دۆلەت ھەققىدە سۆزلەش. مەن سۈكۈتتە تۇرۇش توغرىسىدا بەرگەن ۋەدىگە بوي سۇنۇشىم كېرەك ، بولمىسا مەن ئۇ توغرىسىدا سۆزلىشىم كېرەك. ۋە چېگرادىن قوغلاپ چىقىرىلدى. ئۇ 1527-يىلى 6-ئاينىڭ 21-كۈنى نامەلۇم ۋاپات بولغان. «ماكياۋېللىياننىڭمۇ شۇنداق» ئىكەنلىكىنى ئاڭلاش كۆپ ئۇچرايدۇ. 1>

بۇ سۈپەت ھەمىشە يېقىشلىق مەنىدە ئىشلىتىلىدۇ. يۈز بەتتىن كۆپرەك) - دىنىي ئەخلاق بىلەن سىياسىي ئەخلاقنىڭ ئايرىلىشىنى تەشەببۇس قىلىدىغان بىر خىل قوللانما.

بۇ تېكىست چوڭقۇر سەمىمىي ، بەزىدە ھەتتا رەھىمسىز دەپ قارىلىدۇ:

بىز شۇنداقمۇ؟ دېگەن سوئالغا كەلدىياخشى كۆرۈشتىن قورققان ياخشى. بۇنىڭ جاۋابى شۇكى ، بىرلا ۋاقىتتا ياخشى كۆرۈش ۋە قورقۇشنى ئارزۇ قىلىش كېرەك ، ئەمما ، بۇنداق بىرلەشتۈرۈش قىيىن بولغاچقا ، ئەگەر تاللاشقا توغرا كەلسە ، قورقۇش تېخىمۇ بىخەتەر.

نەشىر 16-ئەسىردىكى جەمئىيەتتە ھەقىقىي غۇلغۇلا قوزغىدى ، چۈنكى ئۇ ئەقىللىق سىياسەت ماشىنىسىنىڭ خىزمەت ئۇسۇلىنى ئاشكارىلاپ ، ئادالەتنىڭ دائىم يېتەكچى قىممەت سۈپىتىدە ئېتىبارغا ئېلىنمايدىغانلىقىنى ئېنىق ئوتتۇرىغا قويدى.

كاتولىك چېركاۋى ھەتتا مۇندەرىجە قىلىندى شاھزادە يۈزلىنىش كېڭىشى مەزگىلىدە چەكلەنگەن كىتابلار مۇندەرىجىسىدىكى. ماكياۋېلى پارچىلىنىپ كەتكەن ۋە قۇتۇپلاشقان دۆلەتكە شاھىت بولدى ، بىر قانچە ھوقۇق مەركەزلىرى پۈتۈن زېمىنغا تارقالدى ، نۇرغۇن كونكرېت تالاش-تارتىشلارغا شاھىت بولدى. ئەلۋەتتە ، قانۇن ، خەلقئارا مۇناسىۋەت ۋە پەلسەپە قاتارلىق ھەر خىل ئۇنۋانلار ئۈچۈن مەجبۇرى ئوقۇش كېرەك.

شۇڭلاشقا ، قانۇنغا خىلاپلىق قىلىش قىلمىشلىرىنى بىراقلا قىلىش كېرەك ، بۇنداق بولغاندا ، ئازراق تېتىپ باقسا ، ئۇلار ئاز رەنجىتىدۇ ، ھالبۇكى پايدىنى ئاز-ئازدىن قىلىش كېرەك ، شۇنداق بولغاندا ئۇلار تېخىمۇ ياخشى قەدىرلىنىدۇ.

ياخشى ، ئەمما زۆرۈر تېپىلغاندا يامانلىقنى قانداق ئىشلىتىشنى بىلىڭ.

ئۇلار نۇرغۇن نەرسىلەرنى خالايدۇسىلەر جەڭگە قاتناشمىغان چېغىڭلاردا ئەسكەر بولۇڭلار ، ئەمما ئۇ پەيدا بولغاندا ، ئۇلار قېچىشنى ياكى ئايرىلىشنى خالايدۇ. ئۆچمەنلىك ، ھەتتا قورقۇش ۋە نەپرەتلەنمەسلىك ناھايىتى تەڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرالايدۇ: بۇ ھەمىشە مال ۋە ئاياللارنى ئېلىشتىن ساقلىنىش ئارقىلىق ئەمەلگە ئاشىدۇ. ئۇنىڭ پۇقرالىرى ۋە سۇبيېكتلىرى ، ئەگەر ئۇ بىراۋنىڭ قېنىنى تۆكۈشكە توغرا كەلسە ، قۇلايلىق يوللۇق ۋە روشەن سەۋەب بولغاندا شۇنداق قىلىڭ.

كىشىلەرنىڭ خاراكتېرىنى چۈشىنىش ئۈچۈن چوقۇم شاھزادە بولۇشى كېرەك ، شاھزادەنىڭ خاراكتېرىنى چۈشىنىش ئۈچۈن ، چوقۇم كىشىلەردىن بولۇشى كېرەك. ئۆچمەنلىك.

تولۇق ئوقۇپ چىقىڭ