10 belangrijkste werken van Aleijadinho (commentaar)

Aleijadinho (1738-1814) was beeldhouwer en architect, een van de grootste namen in de Braziliaanse beeldende kunst en de grote kunstenaar van onze barok.

De schepper maakte vooral beelden in speksteen, maar hij werkte ook met hout. Als schepper van een kunst die meer gericht was op het heilige, was hij de schepper van vele kerkaltaren, beeldhouwwerken, fonteinen, portalen, altaarstukken en architectonische projecten.

1. Heiligdom Bom Jesus de Matosinhos (in Congonhas)

Het heiligdom van Bom Jesus de Matosinhos, gelegen op de Maranhão heuvel, in Congonhas, herbergt de twaalf profeten gebeeldhouwd in speksteen, evenals de beroemde trappen van het lijdensverhaal van Christus. De creaties dateren uit de 18e eeuw.

Aleijadinho was een pionier omdat hij de eerste regionale kunstenaar die speksteen gebruikt Tot dan toe werd speksteen vooral gebruikt als vervanger van keramiek, bijvoorbeeld om eenvoudige stukken zoals potten of pannen te maken, zozeer zelfs dat het materiaal in die tijd in de volksmond "pan-steen" of "pan-stone" werd genoemd.

Een van de grote verschillen tussen Aleijadinho en andere hedendaagse kunstenaars, naast het materiaal dat hij gebruikte, was zijn zorgvuldigheid bij het bewerken van de anatomie van een naar perfectie strevende vorm .

Soms maakte Aleijadinho opzettelijke vervormingen om een beweging of een uitdrukking van de geportretteerden te benadrukken. Dit nauwkeurigheid was een van de belangrijkste kenmerken van zijn werk.

Kruisweg in het heiligdom van Bom Jesus de Matosinhos

Aleijadinho kreeg in 1796 de opdracht beelden te maken van de kruisweg en de profeten voor het heiligdom. Deze werken, die de kunstenaar maakte met de hulp van zijn assistenten, worden tot op de dag van vandaag beschouwd als zijn meesterwerken.

Profeet Jesaja, een van de twaalf gebeeldhouwd voor het heiligdom van de Bom Jesus de Matosinhos.

De beelden van de 12 profeten begonnen te ontstaan in 1796 en werden voltooid in 1805. Alle profeten hebben gemeen dat ze krullend haar hebben dat bedekt is met een tulband. Qua gelaatstrekken hebben ze ook allemaal puntige, oosterse ogen.

Het architectonische ensemble van het heiligdom van Bom Jesus de Matosinhos wordt beschouwd als Unesco-werelderfgoed.

Onze Lieve Vrouw van de Rozenkrans Altaar

Het was in de wijk Santa Rita Durão, in Mariana, dat Aleijadinho zijn... eerste altaar, ter ere van Onze Lieve Vrouw van de Rozenkrans .

Het werk is rijk aan details en werd besteld voor de kapel van Onze Lieve Vrouw van de Rozenkrans. Omdat de broederschap over weinig middelen beschikte, moest het werk van Aleijadinho in zekere zin beperkt blijven, waardoor de kunstenaar het werk niet opofferde in esthetisch opzicht.

Hoewel het zijn eerste altaar is, is het werk van een indrukwekkende rijkdom: het project, helemaal gemaakt in rococostijl Het heeft gouden details die de rijkdom overbrengen van de historische periode die in de regio Minas Gerais leefde.

Gedurende vele jaren werd Aleijadinho, die een genie was in de Braziliaanse beeldende kunst, door zijn gelijken vergeten en werd zijn werk niet naar behoren erkend. Pas bij de modernisten, reeds in de 20e eeuw, werd zijn werk herdacht en werkelijk geëerd. Mário de Andrade, bijvoorbeeld, schreef in 1928 een tekst met de titel Aleijadinho waarin de originele productie van de kunstenaar werd gevierd.

Sint Franciscus van Assisi kerk

De kerk van São Francisco de Assis, gelegen in Ouro Preto, was een van Aleijadinho's grootste creaties.

Het project, waarmee in 1766 werd begonnen, was in aanbouw tot het midden van de 19e eeuw. Aleijadinho kreeg de opdracht kort na de dood van zijn vader.

Dit is een van de weinige voorbeelden van een katholiek gebouw waar dezelfde kunstenaar niet alleen verantwoordelijk was voor het architectonische project, maar ook voor de interne ornamentiek; hij was verantwoordelijk voor zowel het interieur als het exterieur van de kerk.

Het altaarstuk werd ontworpen in 1778-1779 en heeft sporen van de rococostijl met veel decoratieve ornamenten De ronde torens hebben een originele stijl.

In de kerk bevinden zich twee preekstoelen in speksteen uit 1771 die vier evangelisten voorstellen (Johannes, Matteüs, Lucas en Marcus).

Onze Lieve Vrouw van Barmhartigheid en Vergeving Kerk

De bouw van de kerk N.Sra. das Mercês e Perdões begon in 1742.

Aleijadinho werd in 1775 ingehuurd om aan het koor en de beeldhouwwerken te werken en ontving, volgens de verslagen, de som van zes octaven goud als betaling.

Naast de hoofdkapel maakte Aleijadinho twee belangrijke spekstenen beelden in het interieur: São Pedro Nolasco en São Raimundo Donato.

Aleijadinho past in deze twee creaties veel meer details toe dan de andere ambachtslieden uit die tijd - zoals cherubijnen, bloemen en rococo ornamenten. De kunstenaar, die in hout en steen sneed, voegde waar mogelijk details in kleur en goud toe.

Fontein voor het Heilig Land Hospice

O Aleijadinho's eerste solo project Het Gouverneurspaleis, gebouwd in 1752, was een fontein voor de binnenplaats van het Gouverneurspaleis, gelegen in Ouro Preto.

Het contract werd ondertekend door de vader van de kunstenaar en op dat moment was Aleijadinho, die het werk maakte, pas 14 jaar oud. Al in dit eerste werk zijn sporen van zijn kunst te vinden die hem de rest van zijn carrière zullen vergezellen, zoals de aandacht voor detail.

Hoewel het historisch gezien een belangrijk werk was in de carrière van Aleijadinho, is er vrijwel niets over bekend.

Alto da Cruz de Vila Rica Fontein

De vader van Aleijadinho was ingehuurd om in 1757 een fontein te bouwen in het gebied waar nu de stad Ouro Preto ligt. De constructie werd gebouwd op initiatief van de Senaat van de Kamer van Vila Rica, die een openbare aanbesteding uitschreef. Ontworpen door Antônio Francisco (evenals de Fontein van het Paleis van de Gouverneurs van Ouro Preto), heeft dit stuk een groot onderscheidend vermogen.

Hier beeldhouwde Aleijadinho in 1761 een heidense vrouwenbuste bovenop de fontein - het was de eerste heidense beeldhouwwerk Meestal werd een kruis gebruikt in de fonteinen waar Aleijadinho zijn buste plaatste.

De buste van Aleijadinho, met humanistische kenmerken, loopt vooruit op de rococobeweging en toont zijn innovatieve karakter.

Dit was een van de eerste werken in de regio waar speksteen als materiaal werd gebruikt.

Naast een ruimte om openbare kunst te tonen, hadden openbare fonteinen in die tijd een belangrijke sociale functie: weinig mensen hadden thuis stromend water. De fonteinen dienden dus om de stad van water te voorzien.

Fontein voor het Heilig Land Hospice

De in 1758 uit speksteen gebeeldhouwde fontein voor het Hospice van het Heilig Land wordt nog steeds beschouwd als de beroemdste et eerste werk van de late barokstijl .

Tussen 1750 en 1759 bezocht de kunstenaar de kostschool van het Franciscaanse Donatus Seminarie van het Heilig Land Hospitaal om les te krijgen in Latijn, godsdienst, grammatica en wiskunde.

Vanuit dit werk begon Aleijadinho steeds meer op te treden, maar als anoniem vanwege zijn mulattenstatus Aangezien hij geen bewijsstukken kon overleggen, worden veel van de werken waarvan hij de auteur zou zijn, in twijfel getrokken.

Samaritana fontein

De fontein bevindt zich in de stad Mariana en de exacte productiedatum is niet bekend; we weten alleen dat het om een stuk uit de 18e eeuw gaat. Vanwege zijn formele kenmerken werd de fontein toegeschreven aan Aleijadinho. Het stuk bevindt zich in een adellijke wijk van de stad en werd geïnstalleerd voor het nieuwe bisschoppelijke paleis.

In het stuk zien we een bas-reliëf dat de episode van Christus en de Samaritaanse vrouw voorstelt. In de afbeelding zien we Jezus zitten en de Samaritaanse vrouw, die een kruik brengt om Christus water aan te bieden. Het personage, met een decolleté, brengt een zekere sensualiteit over. De sensualiteit is een van de belangrijke kenmerken van de barok, zeer aanwezig in de werken van Aleijadinho.

In de gravure staat op de achtergrond ook een afbeelding van een boom. De lijst die de afbeelding omgeeft is in rococo, onregelmatig, met veel details. Tegenwoordig bevindt het stuk zich in het Aartsbisschoppelijk Museum.

Het thema van de Samaritaan bleef niet beperkt tot dit werk, er zijn ten minste drie andere werken van Aleijadinho waarin het thema wordt weergegeven (een straatfontein in Ouro Preto, een beeld in een woontuin in dezelfde stad en een preekstoel in de kapel van Onze-Lieve-Vrouw van de Karmel in Sabará).

Nossa Senhora do Carmo Kerk

In de kerk van Onze-Lieve-Vrouw van de Berg Karmel was de kunstenaar verantwoordelijk voor het ontwerpen en beeldhouwen van belangrijke delen van de kerk, zoals het frontispice, de preekstoelen, het koor en de versiering van de deuropening.

In dit werk creëerde Aleijadinho, om de koren te ondersteunen, twee gekleurde gespierde engelen. Zoals symbolisch de engelen kracht zetten om het koor te dragen, stellen de cherubijnen de geaccentueerde musculatuur voor.

Deze dialoog tussen het beeldhouwwerk en zijn symbolische functie op de plaats waar ze waren was een van de belangrijkste kenmerken van de creaties van de beeldhouwer.

10. Sint Joachim

Aleijadinho beeldhouwde de figuur van São Joaquim in het begin van de 19e eeuw in hout. De beeldhouwer koos ervoor om een zeer specifiek moment in het leven van São Joaquim uit te beelden.

De heilige was getrouwd met Ana, die onvruchtbaar was, maar dankzij goddelijke interventie kon hij vader worden. Het is dit moment - wanneer São Joaquim het nieuws ontvangt en uitzinnig van vreugde is - dat Aleijadinho besloot uit te beelden.

Het stuk bevindt zich momenteel in het Aartsbisschoppelijk Museum voor Heilige Kunst in Mariana.

Biografie van Aleijadinho

Aleijadinho, bijnaam gegeven aan Antônio Francisco Lisboa (1730-1814), werd geboren in de streek waar nu Ouro Preto ligt en was een belangrijk architect en beeldhouwer. Hij was de zoon van een slavin (Isabel) en een Portugees (Manoel Francisco Lisboa), die in 1728 naar Brazilië verhuisden op zoek naar een beter leven.

De vader van Aleijadinho, die architect en meubelmaker was, trouwde in 1738 met de Azoreaanse Maria Antônia de São Pedro met wie hij vier kinderen kreeg.

Aleijadinho leed onder zijn mestizo-zijn: als bastaardzoon had hij geen recht op de erfenis van zijn vader en omdat hij in een bevooroordeelde samenleving leefde, kon hij niet veel werken of betalingsregisters voor zijn werken ondertekenen.

Omdat hij in de gouden eeuw van de regio leefde, kreeg hij veel opdrachten. De schepper opende zijn atelier in 1770. Zijn productie was gericht op religieuze thema's en hij produceerde een reeks sacrale kunstopdrachten in opdracht van de kerk. Zijn stukken werden geproduceerd voor de steden Ouro Preto, Tiradentes, Mariana, Congonhas do Campo, Barão de Cocais, Sabará, Felixlândia, Matosinhos, Caeté enZijn werken waren sterk beïnvloed door de rococo stijl.

Waarom werd de naam Aleijadinho gegeven?

Vanaf 1777 verschenen er tekenen van de ziekte die Aleijadinho de bijnaam opleverde. Hij leed aan een ernstige ziekte - biografen menen dat het syfilis of lepra was, het is niet bekend - maar de ziekte maakte zijn handen en voeten misvormd, wat zijn leven en zijn routine in de werkplaats schaadde.

Door zijn ziekte moest Aleijadinho nieuwe manieren van werken leren. Tussen 1807 en 1809 moest hij zelfs zijn werkplaats sluiten vanwege zijn verslechterde gezondheid. Zijn mobiliteit kwam vooral in het gedrang nadat hij zijn tenen verloor, waarna hij op zijn knieën op de vloer begon te werken.