Wat was het Modernisme? Historische context, werken en auteurs

Het modernisme was zonder twijfel een van de bewegingen die de manier waarop wij denken en creëren het meest hebben beïnvloed. We kunnen "modernisme" definiëren als een reeks culturele stromingen en artistieke scholen die opkwamen in de eerste helft van de 20e eeuw.

Het is belangrijk te onderstrepen dat binnen dit label verschillende denkwijzen passen en dat deze niet allemaal met elkaar overeenstemden; sommige waren zelfs antagonistisch.

Wat zij gemeen hadden was de opvatting dat de traditionele cultuur verouderd was en dat het daarom noodzakelijk was nieuwe ideeën en concepten te vinden. Deze avant-gardes gingen daarom op zoek naar het nieuwe, het "moderne".

Deze stromingen, sterk gekenmerkt door waarden van experimentalisme en transgressie, zochten een breuk met normen en standaarden, niet alleen in de manieren van creëren, maar ook van leven en handelen in de maatschappij.

In Brazilië, net als in andere delen van de wereld, bracht de beweging verschillende veranderingen teweeg in de cultuur en de kunst, vooral op het gebied van de literatuur.

Hun waarde en nalatenschap is niet te overzien, want de modernistische kunstenaars werden de referentie voor verschillende generaties toekomstige scheppers.

Kenmerken van het modernisme

Hoewel het modernisme op verschillende manieren werd geconfigureerd, via verschillende vormen van artistieke expressie en in verschillende delen van de wereld, kunnen we enkele transversale kenmerken vaststellen:

• A breken met traditie ;
• A experimentele aanpak ;
• A waardering van het dagelijks leven ;
• De zoektocht / reconstructie van de identiteit .

Met een geest vol verlangen naar vernieuwing aarzelden de modernistische kunstenaars en schrijvers niet om traditionele modellen en regels overboord te gooien.

In plaats van te volgen of te kopiëren, streefden zij naar innovatie, creativiteit, verkenning, experimenten en pogingen om toegang te krijgen tot nieuwe kennis en technieken.

Bekijk ook een gedetailleerde uitleg van de kenmerken van het modernisme.

Historische context van het modernisme

Het modernisme ontstond in de periode tussen de Eerste Wereldoorlog (1914 - 1918) en de Tweede Wereldoorlog (1939 - 1945). De oorsprong ervan ligt dus in een tijdperk dat werd doorkruist door conflicten, revoluties en sociale transformaties diep.

Het is ook belangrijk te bedenken dat de historische context van de modernistische beweging grotendeels werd beïnvloed door het voortschrijdende industrialisatieproces en de verschillende technologische ontwikkelingen die zich aandienden.

Vrucht van een tijd gekenmerkt door de streven naar vooruitgang Deze kunstenaars waren op zoek naar andere manieren en technieken om te creëren en werden geïnspireerd door dissidente kunststromingen, zoals het impressionisme en het symbolisme.

Vanaf 1890 begon het Modernisme als culturele beweging vorm te krijgen. Een van de mijlpalen was de opening van de Art Nouveau Van de naam verschenen enkele vertalingen en "modernisme" werd het meest gebruikte etiket.

Literair modernisme

In de literatuur was de erfenis van de modernisten waardevol. Moe van steeds dezelfde thema's en vormen in het literaire werk, wilden zij breken met de traditie, en bevorderden een formele en esthetische vrijheid .

Deze waarden kwamen onder andere tot uiting in het vrije vers en het gebruik van interpunctie. Een ander opvallend kenmerk van de beweging is de manier waarop zij het alledaagse onderwerpen en brengt ze in proza en poëzie.

Vaak gingen deze thema's gepaard met een humoristische toon en/of een taalregister dat dicht bij het orale aanleunt.

Na de Eerste Wereldoorlog ging het deze auteurs niet langer om het dienen van de belangen van de bourgeoisie, maar om het blootleggen van de tegenstrijdigheden van de werkelijkheid waarin zij leefden.

De beweging bracht ook verschillende literaire technieken zoals de bewustzijnsstroom de innerlijke monologen en ook de mogelijkheid om binnen hetzelfde werk verschillende gezichtspunten te tonen.

Portret van Ezra Pound (1885 - 1972), Amerikaans dichter en literatuurcriticus.

Een van de leidende figuren aan het begin van de beweging was de Amerikaanse dichter en criticus Ezra Pound In 1912 creëerde hij het Imaginisme, een stroming in de Anglo-Amerikaanse poëzie die zich baseerde op het gebruik van precieze beelden en heldere taal.

In Portugal kwam de modernistische literatuur op stoom in 1915, met de oprichting van de Revista Orpheu Onder de bijdragers aan de publicatie waren grote namen uit de Lausitaanse literatuur, zoals Fernando Pessoa en Mário de Sá-Carneiro .

In Brazilië kwam de modernistische beweging een paar jaar later op gang, in 1922. Onder de verschillende namen die de eerste generatie van het Braziliaanse modernisme vormden, werden er drie bekend als de "modernistische triade": Oswald de Andrade, Mário de Andrade en Manuel Bandeira .

Modernisme in Brazilië

In Brazilië was het modernisme een beweging met een enorme impact, die traditionele structuren aan het wankelen bracht en de nationale kunst en cultuur veranderde.

Hoewel er al eerder acties waren geweest, was de eerste mijlpaal van de beweging de Week van de Moderne Kunst, die plaatsvond op 13, 15 en 17 februari 1922 in het Stadstheater in São Paulo.

Het evenement omvatte een reeks lezingen, voordrachten, tentoonstellingen en muziekrecitals, waarbij verschillende artistieke modaliteiten werden gecombineerd.

Enkele van de namen in dit "beginpunt" van het Braziliaanse modernisme zijn Oswald de Andrade, Graça Aranha, Anita Malfatti, Mário de Andrade, Di Cavalcanti en Villa-Lobos.

Organisatiecomité van de Week van de Moderne Kunst, met Oswald de Andrade in de schijnwerpers (op de voorgrond).

Op de datum waarop de honderdste verjaardag van de Braziliaanse onafhankelijkheid werd gevierd, kwamen kunstenaars en intellectuelen uit verschillende vakgebieden bijeen om na te denken over de nieuwe richting die zij wilden inslaan om het land opnieuw op te bouwen.

Aangezien de nationale artistieke producties nog steeds het koloniale erfgoed en Europese modellen weerspiegelden, wilden de modernisten breken met de traditie. Hun uiteindelijke doel was om de Braziliaanse cultuur en realiteit te waarderen, te vieren en te bevorderen .

Stadia van het Braziliaanse modernisme

In de Braziliaanse literatuur kende het Modernisme drie fasen, met heel verschillende kenmerken en principes.

1e fase: Heldenfase (1922 - 1930)

De eerste fase van het modernisme in Brazilië was ook de meest opruiende en bereidwillige om te breken met traditionele patronen, vormen en thema's. Deze generatie stond bekend om de herwaardering van de inheemse cultuur en de zoektocht naar een nationale identiteit .

De naam van Oswald de Andrade is in deze periode onvermijdelijk. Hij maakte niet alleen deel uit van het organisatiecomité van de Week van de Moderne Kunst, maar was ook de auteur van twee essentiële publicaties: Pau-Brasil Poëziemanifest en Manifesto Antropófago.

2e fase: Consolidatiefase of Generatie van 30 (1930 -1945)

Deze fase, die bekend staat als een generatie van continuïteit, behield enkele van de principes van de vroege modernisten, zoals vormvrijheid en experiment. Deze schrijvers, die sociaal-politieke en filosofische kwesties aan de orde stelden, begonnen de ongelijkheden in Brazilië waar te nemen en vast te leggen.

Dus, de regionalisme met werken als De Bagaceira door José Américo de Almeida, en Macunaíma, door Mário de Andrade.

3e fase: Post-Modernistische of '45s Generatie (1945 - 1960)

De laatste generatie, ook wel postmodernistisch genoemd, verwerpt de parameters van de vorige generaties. Onder invloed van politieke gebeurtenissen als de Koude Oorlog en de vestiging van de Braziliaanse dictatuur, verwerpt deze fase is meer introspectief serieus, individualistisch.

In het proza blijft het regionalisme voortwoekeren, ditmaal gericht op de realiteit van het achterland; Grande Sertão: paden van Guimarães Rosa, wordt beschouwd als een van de grootste klassiekers uit die periode.

Leer meer over het modernisme in Brazilië, zijn fasen en kenmerken.

Modernistische werken

Er zijn talloze werken van modernistische literatuur over de hele wereld geproduceerd, maar sommige zijn eruit springen en zijn echte klassiekers van de beweging geworden.

Ulysses (1922), waarin de Ierse auteur James Joyce de Odyssee van Homerus opnieuw uitvond, wordt beschouwd als een van de modernistische meesterwerken.

Nogal complex en vol verwijzingen naar thema's die ongepast werden geacht, Ulysses werd gecensureerd, maar werd een van de meest invloedrijke romans aller tijden.

In de poëzie was de auteur en criticus T. S. Eliot, die in de Verenigde Staten werd geboren en naar Engeland verhuisde, een zeer opvallende naam. Hij won zelfs de Nobelprijs voor Literatuur in het jaar 1948. Het nutteloze land (1922) is een van zijn populairste gedichten, gezien als de vent van zijn generatie in de naoorlogse periode.

In ons land was Mário de Andrade een van de auteurs die aan het hoofd stonden van de eerste modernistische generatie, met werkelijk vernieuwende werken zoals de verhalenbundel Paulicéia Desvairada (1922), zijn beroemdste boek, Macunaíma werd gelanceerd in 1928 en werd een belangrijke mijlpaal in de Braziliaanse literaire canon.

Later, als lid van de derde generatie van de beweging, schreef João Guimarães Rosa Grande Sertão: paden (1956), een experimentele roman gericht op backwoods regionalisme.

Modernistische auteurs

In Brazilië zijn er enkele modernistische auteurs die niet onvermeld mogen blijven. Een onvermijdelijk voorbeeld is Oswald de Andrade de schrijver en essayist die de drijvende kracht was achter de Moderne Kunstweek van 22.

Portret van Oswald de Andrade (1890 - 1954), Braziliaans schrijver en essayist.

Naast auteur van de modernistische manifesten die de periode in het land bepaalde, de Pau-Brasil Poëziemanifest (1924) en Antropofaag Manifest (1928), de schrijver publiceerde ook verschillende werken van poëzie, theater en roman.

Wie was aan zijn zijde in de poging was Mário de Andrade dichter, criticus en musicoloog die werd beschouwd als een avant-garde figuur in het Braziliaanse intellectuele leven. Hij was de auteur van emblematische werken van de nationale literatuur en werd ook beschouwd als een polymaat, d.w.z. iemand met kennis van verschillende onderwerpen.

Portret van Carlos Drummond de Andrade (1902 - 1987), beschouwd als een van de grootste nationale dichters.

Al in de tweede modernistische generatie, Carlos Drummond de Andrade won het publiek en de critici met zijn poëzie, en wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke dichters van de 20e eeuw.

Sommige van zijn composities, zoals In het midden van de weg e José blijven zeer populair bij nieuwe generaties lezers.

Portret van Virginia Woolf (1882 - 1941), Engels schrijfster, redactrice en essayiste.

Het modernisme ging niet alleen over mannen en Virginia Woolf De Engelse schrijfster en redactrice was een van de leidende figuren van de modernistische literatuur in haar land, met onvergetelijke werken als Mrs Dalloway (1925) e Orlando (1928).

In Brazilië zijn ook enkele vrouwelijke auteurs opgevallen in het literaire panorama, zoals Cecilia Meireles de dichter-auteur van Romanceiro da Inconfidência (1953), e Clarice Lispector romanschrijver en schrijver van korte verhalen die klassiekers schreef als Het uur van de ster (1977).

Portret van James Joyce (1882 - 1941), in Ierland geboren romanschrijver, schrijver van korte verhalen en dichter.

Ten slotte is het onmogelijk over modernistische auteurs te spreken zonder te vermelden James Joyce de Ierse romanschrijver en dichter die Ulysses schreef, beschouwd als een van de meesterwerken van het Engelstalige Modernisme.

Vooraanstaande modernistische auteurs

In Brazilië

• Oswald de Andrade (1890 - 1954)
• Mário de Andrade (1893 - 1945)
• Manuel Bandeira (1886 - 1968)
• Cassiano Ricardo (1894 - 1974)
• Carlos Drummond de Andrade (1902 - 1987)
• Murilo Mendes (1901 - 1975)
• Cecília Meireles (1901 - 1964)
• João Guimarães Rosa (1908 - 1967)

In Europa

• Virginia Woolf (1882 - 1941)
• James Joyce (1882 - 1941)
• Luigi Pirandello (1867 - 1936)
• Rainer Maria Rilke (1875 - 1926)
• Guillaume Apollinaire (1880 - 1918)
• Franz Kafka (1883 - 1924)
• Fernando Pessoa (1888 - 1935)
• Mário de Sá Carneiro (1890 - 1915)
• Almada Negreiros (1893 - 1970)
• José Régio (1901 - 1969)
• Alves Redol (1911 - 1969)

Modernisme in de film

We kunnen stellen dat de film als "bewegend beeld" aan het eind van de 19e eeuw ontstond, met de creatie van de kinetoscoop (1889) en de cinematograaf (1892). De filmkunst begon echter pas in de eerste decennia van de 19e eeuw vorm te krijgen.

Het is dus gemakkelijk te begrijpen dat de cinema de modernistische beweging beïnvloedde en er ook door werd beïnvloed. Onder de belangrijkste referenties is het vermelden waard Duits expressionisme vertegenwoordigd door bijvoorbeeld de film Metropolis (1927) van Fritz Lang.

Een andere mijlpaal van het modernisme in de cinema was Spaans surrealisme , voornamelijk bekend door Un chien andalou (1928), een film geregisseerd door Luis Buñuel en Salvador Dalí die hieronder volledig kan worden bekeken:

O sovjetcinema was ook uiterst belangrijk, met werken die de geschiedenis van de zevende kunst ingingen, zoals Het slagschip Potemkin (1925) van Serguei Eisenstein en Een man met een camera (1929) van Dziga Vertov.

In het Braziliaanse panorama is de Nieuwe bioscoop was een beweging die internationale gevolgen had en de transformatie van het land bevorderde.

In enkele van de beroemdste films uit die tijd klonken ook modernistische invloeden door. Dit is het geval bij God en de Duivel in het Land van de Zon (1964) e Land in Transe (1967) door Glauber Rocha of Macunaíma (1969) door Joaquim Pedro de Andrade.

Modernisme in de schilderkunst en avant-garde scholen

Na zijn eerste adem begon het Modernisme zich te verspreiden naar verschillende delen van de wereld, met verschillen en bijzonderheden die voortvloeiden uit de context.

Na verloop van tijd slaagde de beweging erin de verschillende vormen van culturele en artistieke expressie over te nemen: schilderkunst, architectuur, literatuur, muziek, enz.

Ook onder invloed van de opkomst van de film, het bewegende beeld, begonnen schilders uit deze periode hun eigen manieren van creëren uit te vinden en het traditionele realisme te mijden.

Zo werden de verschillende "ismen" die ons artistieke panorama diep hebben getekend: expressionisme, kubisme, dadaïsme, surrealisme, futurisme, enz.

De artistieke avant-gardes werden gekenmerkt door radicalisme en ook door de verkenning van de geest, met als doel het uitdrukken van gevoelens en emoties.

Geel-Rood-Blauw (1925), door Kandinsky

O Expressionisme Het kubisme werd geboren in Duitsland en een van de belangrijkste vertegenwoordigers ervan was Wassily Kandinsky. De medeoprichter en belangrijkste vertegenwoordiger ervan was de Spaanse schilder Pablo Picasso.

In Italië is de Futurisme heeft aan kracht gewonnen in de literatuur, vanwege de Futuristisch Manifest Zijn leefregels vonden weerklank in de schilderijen van kunstenaars als Umberto Boccioni, Carlo Carrá en de Portugese kunstenaar Almada Negreiros.

Onder leiding van de dichter Tristan Tzara ontstond de dadaïstische beweging in Zwitserland, in de stad Zürich. Reeds in Parijs ontstond een van de meest opmerkelijke modernistische avant-gardes: de Surrealisme .

Met de schrijver André Breton als mentor en de dichter Guillaume Apollinaire als bedenker van de term, de Surrealisme Het was een zeer productieve esthetische stroming. Onder de grote namen van die tijd was Salvador Dalí, die tot op de dag van vandaag een icoon blijft.

De hardnekkigheid van het geheugen (1931), door Salvador Dalí.

Al deze toonaangevende scholen Ze waren niet alleen op zoek naar vernieuwing, maar ook naar ervaring. Ze waren bereid om alles wat er te ontdekken viel te onderzoeken en wilden de menselijke geest begrijpen en de manier van denken en leven veranderen. Hun invloed was dus bepalend voor het literaire toneel.

In Brazilië werden schilders beïnvloed door deze Europese avant-gardes, die vanaf het allereerste begin, in de Week van de Moderne Kunst, hun aanwezigheid in de Braziliaanse beweging lieten voelen.

Abaporu (1928), door Tarsila do Amaral

Op zoek naar een cosmetische renovatie Deze kunstenaars besteedden aandacht aan de nationale cultuur, stedelijke scenario's, industrialisatie en andere thema's van die tijd.

Tarsila do Amaral wordt beschouwd als de grootste exponent van de Braziliaanse modernistische schilderkunst. Haar werk Abaporu (1928) inspireerde de oprichting van de Movimento Antropofágico (Antropofagische Beweging).

Grote modernistische schilders

In Brazilië

• Anita Malfatti (1889 - 1964)
• Di Cavalcanti (1897- 1976),
• Tarsila do Amaral (1886 - 1973)
• Candido Portinari (1903 - 1962)
• Vicente do Rego Monteiro (1899 - 1970)
• Inácio da Costa Ferreira (1892 -1958)

In Europa

• Wassily Kandinsky (1866 - 1944)
• Henri Matisse (1869 - 1954)
• Pablo Picasso (1881 - 1973)
• Salvador Dalí (1904 - 1989)
• Piet Mondriaan (1872 - 1944)
• Georges Braque (1882 - 1963)
• Umberto Boccioni (1882 - 1916)

Maak ook kennis met