Boek O Ateneu, door Raul Pompeia (samenvatting en analyse)

Het Athenaeum is een roman van Raul Pompeia, voor het eerst gepubliceerd in 1888.

De manier waarop de auteur de affectieve relaties van de hoofdpersoon met zijn collega's beschrijft, was revolutionair voor die tijd.

Het boek wordt beschouwd als een "roman van vorming", dat wil zeggen een vertelling waarin we het traject van de hoofdpersoon volgen van kindertijd tot volwassenheid.

Samenvatting van de werkzaamheden

De roman begint met Sérgio's eerste contacten met de kostschool Ateneu. Nog voordat hij op de school wordt ingeschreven, bezoekt hij het gebouw op een dag tijdens een feestje, en de pracht en praal veroveren het kind, dat er graag wil studeren.

Sergio en zijn vader bezoeken het huis van de directeur Aristarco. Daar ontmoeten ze zijn vrouw, het symbool van het moederschap in het internaat. Emma stelt voor dat Sergio zijn haar kort knipt. Dit staat voor een verandering en het volwassen worden van Sergio, die de familiale omgeving verlaat om in het internaat een andere realiteit te beleven.

Maar een beweging bezielde mij, de eerste ernstige prikkel van ijdelheid: ik nam afstand van de gemeenschap van het gezin, als een man!

Zodra hij het Athenaeum binnenkomt, wordt hij aanbevolen bij de leraar en in zijn eerste klas valt hij flauw als hij zich voorstelt aan de klas. Nadat hij is flauwgevallen, wordt hij achtervolgd door een van zijn collega's.

De festiviteiten waarvan Sergio getuige was en die hem vervulden met ideeën over morele grootsheid en het verwerven van kennis zijn illusoir, want na zijn eerste schooldag beseft hij dat het moeilijk zal zijn deze idealen na te streven op de universiteit.

Een van de belangrijkste momenten in het leven van het internaat waren de baden, waar de kinderen zich wasten in een enorm zwembad. Het was tijdens een van deze baden dat Sérgio van de verdrinkingsdood werd gered door zijn collega Sanches, die hij ervan verdenkt ook verantwoordelijk te zijn voor het ongeluk.

De redding schept een relatie tussen Sergio en Sanches, met als belangrijk gegeven het schuldgevoel dat Sergio heeft. De twee worden zeer hecht. Voor Sergio heeft de relatie voordelen. Sanches is een goede student en de vriendschap begunstigt hem in zijn studie en in zijn relaties met de leraren.

Mettertijd begint Sanches echter meer en meer fysieke toenaderingen te maken, en deze beginnen Sergio te storen, die zich probeert te distantiëren van zijn vriend. Sanches is niet blij met deze minachting en gebruikt zijn positie van prestige om hem te schaden.

Na deze episode wordt Sergio een slechte leerling. Hij wordt vermeld in het "notitieboek" van Aristarchus, een gevreesd schrift waarin de afwezigheden van de leerlingen worden genoteerd en vervolgens tijdens het ontbijt aan de hele school worden getoond.

Hier is geen immoraliteit. Als er ongeluk gebeurt, is gerechtigheid mijn schrik en de wet mijn discretie!

Sergio zoekt in religie een uitweg voor de morele tekortkomingen die hem omringen. Zijn religiositeit is enigszins mystiek. Hij neemt niet met enthousiasme deel aan de religieuze activiteiten van het internaat. Zijn toewijding aan religie is subversief, hij vermijdt geïnstitutionaliseerde diensten.

Het is op dit moment dat Sergio toenadering zoekt tot Franco, een leerling die door zijn ouders binnen het internaat wordt vergeten en door de directeur wordt veracht. Franco is een algemeen figuur in het "grade book" en de vriendschap tussen de twee leerlingen wordt door de directeur en de leraren met minachting bekeken.

Op een dag besluit Franco wraak te nemen op zijn collega's die hem gekwetst hebben en plant een grote wraakactie. Hij roept Sergio op om 's nachts uit de slaapzaal te ontsnappen en het zwembad te vullen met glasscherven. Sergio neemt geen deel aan de actie, maar kijkt toe hoe Franco zijn wraak voorbereidt.

Kunst is eerst spontaan, dan opzettelijk.

Sergio kan niet slapen, denkend aan de kinderen die in het ochtendbad gewond zullen raken. Slapeloos gaat hij naar de kapel waar hij in slaap valt terwijl hij bidt om goddelijke interventie.

Sergio wordt 's morgens gewekt en ziet tot zijn verbazing dat zijn collega's geen verwondingen hebben. Voor zijn ochtendbad ging de conciërge het zwembad wassen en ontdekte de glasscherven. Sergio moet een leugen verzinnen om Franco niet aan te geven en zijn straf te ontlopen.

Hij gaat samenwonen met Barreto, een zeer religieuze student. Barreto brengt zijn dagen door met het beschrijven van de hel en de woede van God aan Sérgio, die, geconfronteerd met dergelijke beelden, zijn religiositeit en zijn vriendschap met Barreto opgeeft.

Sanches heeft me ingewijd in het Kwaad; Barreto heeft me onderwezen in de Straf.

Sergio heeft een moeilijke tijd op het Athenaeum, met interessante vriendschappen en weinig aanleg voor de lessen. Omdat hij het moeilijk vindt zich aan te passen, wendt hij zich tot zijn vader en vertelt hem hoe het gaat. Het advies van zijn vader brengt hem weer tot leven en Sergio begint onafhankelijkheid te zoeken binnen het internaat.

De literaire club op het internaat wordt een van Sergio's toevluchtsoorden en hij neemt discreet deel aan de Grêmio Amor ao Saber. Vervolgens ontwikkelt hij een relatie met lezen en met Bento Alves, een oudere student die tevens bibliothecaris van het Athenaeum is.

De relatie tussen Bento en Sérgio wordt intens, Bento geeft Sérgio veel boeken cadeau en de twee brengen veel tijd alleen lezend door. Deze intense co-existentie wekt enige argwaan bij de andere studenten, die hun relatie beginnen te becommentariëren.

Verwarrend genoeg kwam de herinnering aan mijn kleine rol van fictieve vriendin bij me op, en ik nam de toneelernst tot het punt van galanterie en hield me bezig met de strik van zijn das, met de haarlok die zijn ogen kietelde.

Ondertussen vindt in het Athenaeum een crime passionel plaats. De tuinman steekt een andere werknemer dood vanwege een ruzie om de liefde van Angela, een Spaanse die voor de directeur Aristarco werkt.

Dit is een bron van trots voor de directeur, die de lauweren van zijn werk plukt, hetzij in de resultaten van de examens, hetzij in de talrijke portretten die de leerlingen van hem maken. Raul Pompeia toont ons het narcisme van de directeur, die erg blij is met de adoratie van de leerlingen.

Sérgio vertelt over twee uitstapjes in Rio de Janeiro, de eerste is een tour van de Corcovado, die begint met de opwinding van de studenten en eindigt met iedereen uitgeput. De tweede en meest opmerkelijke is een maaltijd in het midden van de Botanische Tuinen.

Illustratie van de Botanische Tuin

De middag in de botanische tuin is een soort ontsnapping aan het leven in het internaat. De kinderen dwalen vrij rond en als de tafel gedekt is, schuiven ze aan bij het eten.

Aristarchus kijkt welwillend glimlachend toe. Totdat het hevig begint te regenen, waardoor het eten en iedereen nat wordt.

Het moment van geluk na de wandeling in de Botanische Tuin is snel voorbij. Zonder veel reden krijgen Bento en Sérgio ruzie. Bento weet te ontsnappen, maar Sérgio wordt betrapt door Aristarco. Verward valt hij de directeur aan en wacht op een grote straf, maar de directeur begint hem stil te behandelen en de straf komt nooit.

Er wordt een liefdesbrief ontdekt die door twee studenten is uitgewisseld en ondertekend als Candida. De directeur maakt bekend dat de brief bekend is en dat een onderzoek de schrijver en medeplichtigen al heeft geïdentificeerd. Aristarchus vernedert de betrokkenen, vooral Candido, de schrijver van de brief.

In het Athenaeum breekt angst uit, want velen wisten van de relatie en zouden als medeplichtigen gestraft kunnen worden. Te midden van alle spanning breekt er een opstand uit in het internaat. Franco wordt zonder reden aangevallen door een inspecteur, de leerlingen komen in opstand en er ontstaat chaos in het Athenaeum. Naast de agressie is ook de kwaliteit van het eten een reden voor de opstand.

Het was de guava revolutie! Een oude klacht.

Nadat hij de situatie weer onder controle heeft, besluit directeur Aristarchus niemand te straffen; alle woede richt zich uiteindelijk op de guave, die van zeer slechte kwaliteit is.

De directeur zegt dat hij door de leverancier is bedrogen en heeft beloofd de kwaliteit van het dessert te verbeteren. De leerlingen komen ermee weg en het internaat kan blijven functioneren met betaling van alle schoolgelden.

Sergio begint een nieuwe vriendschap met Egbert, en de verteller vertelt zelf dat dit zijn eerste echte vriendschap was, zonder enige interesse. Het is met zijn nieuwe vriend dat hij gaat eten bij Aristarchus thuis, waar hij Don Emma weer kan zien.

De institutionele proeven beginnen, waarbij leerlingen van verschillende scholen de officiële proeven afleggen. Sergio beschrijft de beklemmende omgeving en de sensaties en verwachtingen tijdens de proeven. Hij woont al in de slaapzalen van de grote jongens, en daar heeft hij meer vrijheid.

Het rondhangen in de slaapzalen bestond niet alleen uit lezingen. Verdorven door verveling en ledigheid verzonnen ze cynische uitspattingen.

Aan het einde van het schooljaar wordt een groot feest voorbereid in het Athenaeum en de studenten zijn van plan de directeur een bronzen borstbeeld aan te bieden.

Het idee om vereeuwigd te worden in een standbeeld wekt grote verwachtingen bij de directeur. Het feest is groot en zit vol met belangrijke mensen.

Tijdens de vakantie verblijft Sergio met enkele andere leerlingen op school omdat zijn familie in Europa woont. Hij wordt ziek en wordt verzorgd door de verpleegster. Sergio begint een band met haar op te bouwen.

Ook tijdens de vakantie vliegt het Athenaeum in brand, en Aristarchus bevindt zich zonder de instelling die hij heeft opgericht en die heeft bepaald wie hij is.

Hoofdpersonen

Sergio

Hij is de verteller en hoofdpersoon, en gedurende de hele roman volgen we de veranderingen die plaatsvinden tijdens het studeren op het internaat.

Aristarchus

Hij is de directeur van de instelling. Met een enigszins vaderlijke manier vormt hij de kinderen van het Athenaeum. Zeer ijdel, hij heeft ontzag voor zichzelf en voor de successen van het internaat.

D. Emma

Ze is de vrouw van de regisseur, ze heeft een moederlijke manier van omgaan met kinderen en Sergio heeft een oogje op haar.

Angela

Zij is het dienstmeisje van Aristarchus' familie, zij vertegenwoordigt de vleselijke passie voor de studenten. Door haar wordt er een moord gepleegd in het Athenaeum.

Rebelo

Hij is een van de beste leerlingen van het Athenaeum, voorbeeldig in zijn gedrag en studie en werd Sergio aanbevolen op zijn eerste schooldagen.

Sanches

Hij is een van Sergio's eerste relaties in het Athenaeum, die betrokken is bij Sergio's verdrinking en redding.

Franco

Hij is een student die lijdt onder de verlating van zijn ouders en de minachting van Aristarchus, en uiteindelijk sterft op de kostschool.

Bento Alves

Sergio gebruikt zijn vriendschap om zichzelf te beschermen.

Egbert

Hij is Sergio's enige echte vriend.

Realisme in Het Athenaeum

De beschrijvingen

Raul Pompeia is, samen met Machado de Assis, een van de grote vertegenwoordigers van de Braziliaans realisme en, zoals de beroemde schrijver van Don Casmurro Pompeia heeft de karakter van een memoirist in zijn werk.

De prachtige en uitgebreide beschrijvingen van scènes zijn meer geplaatst om de stemming van de lezer te bepalen dan om te dienen als opsmuk voor de roman.

Ik had het idee om de coupé van mijn nummer in te richten als een kapel. Er waren coupés versierd met chromos en tekeningen: de mijne zou een bloemenbos worden, en ik zou een klein lampje vinden om binnenin te laten branden. Achterin, in gouden passe-partout, zou de heilige Rosalia, de beschermheilige, staan.

Het internaat wordt in zijn nuances geportretteerd, vooral zijn smerige kenmerken, zoals de "gevangenis" waar de grote onruststokers werden opgevangen of het "zwembad" waar de leerlingen baden.

Deze beschrijvingen in verband met het gebruik van een formele en complexe taal plaatst de lezer in dezelfde omgeving waarin de roman zich afspeelt.

De psychologische elementen in Het Athenaeum

Een ander gemeenschappelijk kenmerk tussen Pompeii en Assisi is het gebruik van psychologisme in zijn boeken. In Het Athenaeum Het psychologische universum omhult de hele roman.

Sergio's relaties met zijn familie worden gedeeltelijk vervangen door de directeur Aristarchus, een tirannieke vaderfiguur die psychologische kunstgrepen gebruikt om zijn leerlingen op te voeden, waarbij hij soms extreem streng is en soms laat blijken dat hij teleurgesteld is in hen.

In het Atheneum trainden we in tweetallen voor alles: voor de gymnastiekoefeningen, voor de ingang van de kapel, de refter, de lessen, de groet aan de beschermengel 's middags, het uitdelen van het droge brood na het zingen.

Terwijl Aristarchus de vaderfiguur vertegenwoordigt, wordt zijn vrouw de figuur van een zekere adoratie van de studenten. Sergio wordt verliefd op de vrouw van de regisseur, net als veel andere studenten.

Een van de prijzen voor het zijn van een goede student was het mogen eten bij de directeur thuis, een door iedereen gewenst moment, omdat ze dan naast zijn vrouw konden zitten.

Op Het Athenaeum vindt de grootste ontwikkeling van het psychologisme plaats in de relaties tussen de studenten onderling. Het internaat functioneert als een "mini kosmos". De sociale replica van de school is echter beperkt tot een volledig mannelijk milieu, waarvan de meerderheid in de pre-adolescentiejaren zit.

Sanches kwam steeds dichterbij, toen leunde hij dicht tegen me aan. Hij sloeg zijn boek dicht en las in het mijne, waarbij hij mijn gezicht met een vermoeide ademhaling in beslag nam.

Opvallend in het boek is de relatie van de hoofdpersoon met zijn collega's. Zonder ooit expliciet te zijn, is er altijd een soort van homoseksuele affectie in deze relaties .

Terwijl de relatie tussen de studenten en het schoolhoofd de geld onder studenten zelf is de libido en de interne krachten die verantwoordelijk zijn voor de relaties.

Analyse: Raul Pompeia's maatschappijkritiek

De microkosmossen van het internaat weerspiegelen de verhoudingen van de hele maatschappij. Raul Pompeia gebruikt deze omgeving als een sociaal experiment om te onthullen en kritiek op de Carioca maatschappij aan het eind van de 19e eeuw... .

De directeur Aristarchus, als symbool van macht, bemiddelt de relaties van geld en rente binnen het Athenaeum.

De behandeling van leerlingen hangt af van het maandelijks betaalde bedrag en het aanzien dat hun familie in de maatschappij geniet. Terwijl de kinderen van hoge piefen goed worden behandeld, ook al zijn het slechte leerlingen, worden zij die achterstallig zijn onderworpen aan talloze vernederingen.

Pompeii legt bijzondere nadruk op de relatie van Aristarchus met zijn toekomstige schoonzoon, een student die ondanks het feit dat hij geen talent heeft altijd in de schijnwerpers staat voor grote activiteiten.

Vanaf dat moment was het conflict tussen onafhankelijkheid en autoriteit fataal.

A hypocrisie van de samenleving De dagelijkse sfeer van het internaat, donker en beklemmend, staat in contrast met de grote evenementen van het Athenaeum. Op feestjes wordt de beklemming discipline en de sfeer feestelijk en uitnodigend.

Het autobiografische in Raul Pompeia

Een van de belangrijkste kenmerken van het realisme is de derde-persoonsverteller. Hierdoor kan de verteller afstand nemen van de personages en gebeurtenissen in de roman, waardoor het werk zo "realistisch" mogelijk wordt.

Het is in de figuur van de verteller dat Raul Pompeia een beetje afwijkt van het realisme. Het Athenaeum is Verteld in de eerste persoon door de hoofdpersoon, Sérgio, als een soort memoires. De afstandelijkheid van de verteller in derde persoon wordt vervangen door een meer reële ervaring die voortkomt uit het leven.

Sommige feiten uit het leven van Raul Pompeia dragen bij tot de theorie dat zijn werk autobiografische kenmerken heeft. Dit zou de keuze voor een verteller in eerste persoon verklaren. Als de auteur zelf dicht bij het werk staat, kan de verteller niet afstandelijk zijn.

Maak ook kennis met

✖