Alegria, Alegria, van Caetano Veloso (analyse en betekenis van het lied)

Een van Caetano Veloso's beroemdste liedjes, Joy, Joy werd gepresenteerd op het Record Festival in 1967.

Het lied was een mijlpaal van de Tropicalistische beweging, met als leiders Caetano Veloso, Gilberto Gil en Os Mutantes.

De tekst, uiterst eigentijds en met vleugjes popcultuur, werd snel omarmd door het publiek en Alegria, Alegria werd al snel een groot succes. Ondanks dat het liedje de lieveling van het publiek werd, eindigde het op de vierde plaats in de wedstrijd.

Brief

Tegen de wind in lopen

Geen hanky, geen panky

In de bijna decemberzon

Ik zal

De zon breekt in misdaden

Ruimteschepen, guerrilla's

In prachtige kardinalen

Ik zal

Op de gezichten van de presidenten

In grote kussen van liefde

In tanden, benen, vlaggen

Bomba en Brigitte Bardot

De zon op tijdschriftstands

Vult me met vreugde en luiheid

Wie leest er zoveel nieuws

Ik zal

Tussen foto's en namen

Ogen vol kleur

De kist vol ijdele liefdes

Ik zal

Waarom niet, waarom niet

Ze denkt aan trouwen

En ik ging nooit meer naar school

Geen hanky, geen panky

Ik zal

Ik neem een cola.

Ze denkt aan trouwen

En een lied troost me

Ik zal

Tussen foto's en namen

Geen boeken en geen geweer

Geen honger geen telefoon

In het hart van Brazilië

Ze weet niet eens dat ik dacht

Over zingen op televisie

De zon is zo mooi

Ik zal

Geen hanky, geen panky

Niets in je zak of handen

Ik wil verder leven, liefhebben

Ik zal

Waarom niet, waarom niet

Handschriftanalyse

Caetano Veloso's revolutionaire teksten beginnen met verzen die vrijheid suggereren, ondanks de harde politieke context van het land.

Bij het zingen van "Caminhando contra o vento" (Lopen tegen de wind in) maakt de tekst zelf van de wind een metafoor voor de militaire dictatuur, die censuur en onderdrukking in het land had ingesteld. Het gerundium van het werkwoord caminhar (lopen) drukt een notie van voortdurende beweging uit, ondanks alle tegenslagen.

Op het volgende vers

Geen hanky, geen panky

We zien het probleem van de anonimiteit, de ik-lyricus loopt als ieder ander in de straten van de stad.

Volgens Caetano Veloso zelf in zijn boek Tropische waarheid in Joy, Joy zien we "een eerstepersoonsportret van een typische jongeman die door de straten van de stad loopt met sterke visuele aanwijzingen, zo mogelijk gecreëerd door de eenvoudige vermelding van productnamen, persoonlijkheden, plaatsen en functies".

In het couplet dat volgt ("In de zon van bijna december") situeert de componist de luisteraar in tijd en ruimte: het is al zomerweer en het is december.

Dan lezen we het sterke refrein dat in het hele lied wordt herhaald:

Ik zal

Caetano gebruikt werkwoorden in de tegenwoordige tijd om het hier en nu te vertellen. Joy, Joy is een samenvatting van het leven in Brazilië in die tijd, bedoeld als een verslag van de historische periode.

Het lied gaat verder en we zien enkele verwijzingen naar de populaire cultuur:

De zon breekt in misdaden

Ruimteschepen, guerrilla's

In prachtige kardinalen

Ik zal

Cardinales is een verwijzing naar Claudia Cardinale, een mooie Italiaanse actrice die in de jaren zestig erg populair was.

De actrice was destijds een icoon en uiteindelijk werd haar achternaam door Caetano toegeëigend om te verwijzen naar de mooie vrouwen van zijn generatie.

Dit is niet de enige passage waarin nog een belangrijke actrice wordt genoemd. Enkele verzen later duikt de naam Brigitte Bardot op:

Op de gezichten van de presidenten

In grote kussen van liefde

In tanden, benen, vlaggen

Bomba en Brigitte Bardot

De Franse actrice was ook in de jaren zestig zeer gevierd.

De aanwezigheid van buitenlandse namen in de muziek is niet toevallig: de Tropicalists verdedigden de kannibalisering van de buitenlandse cultuur de integratie van elementen uit het buitenland maakte deel uit van een esthetisch en politiek project.

Nog steeds over politiek gesproken, in dit deel van het lied zien we de vlaggen en de gezichten van de presidenten vermengd met onverwachte elementen zoals tanden en benen. We kunnen zeggen dat de tekstschrijver niet bepaald een politiek geëngageerd persoon is, een theorie die later wordt bevestigd:

De zon op tijdschriftstands

Vult me met vreugde en luiheid

Wie leest er zoveel nieuws

Ik zal

Hier, te midden van banaliteit van het dagelijkse leven , bekent de eu-lyric dat hij geen energie heeft om het nieuws te verwerken, dat hij liever alleen ontvangt via de krantenkoppen die hij terloops leest en die aan de kiosken hangen.

Het lijkt erop dat het onderwerp op de hoogte blijft van het politieke wereldnieuws door deze korte seconden voor de voorpagina van de krant of het tijdschrift.

Een andere mogelijke lezing is dat dit fragment een kritiek is op de vervreemding van de massa's, die zich niet wilden verdiepen in de gebeurtenissen waarvan verslag werd gedaan.

Tussen foto's en namen

Ogen vol kleur

De kist vol ijdele liefdes

Ik zal

Waarom niet, waarom niet

De verzen hierboven spreken over de overdaad aan informatie: gezichten, namen, kleuren, liefdes. Een hedendaagse wereld die overloopt van gegevens en waardoor het subject zich vaak verloren voelt.

Geconfronteerd met deze overvloed aan beelden en gevoelens besluit de I-lyrische te vertrekken, op weg naar een plaats waarvan hij niet weet waar die is.

Ik neem een cola.

Ze denkt aan trouwen

En ik ging nooit meer naar school

Geen hanky, geen panky

Ik zal

Een van de verzen vermeldt de frisdrank die het icoon van de popcultuur en het symbool van het Amerikaanse imperialisme is. Het beeld wordt hier ook gebruikt als een portret van de alledaagse mens, een verslag van een alledaags banaal moment.

Dit is een van de weinige momenten in het lied waarop een vrouwelijke partner verschijnt. We komen niets over haar te weten - haar naam, eventuele fysieke kenmerken - we hebben alleen de informatie dat ze wil trouwen (was het huwelijk een idealisering van de vrouwen van die generatie?).

De volgende verzen worden herhaald, met slechts één korte wijziging: terwijl zij aan het huwelijk denkt, hoort de eu-lyric een lied dat hem troost. En met deze achtergrondtoon besluit hij te vertrekken.

De geliefde wordt opnieuw herdacht aan het einde van het lied:

Ze weet niet eens dat ik dacht

Over zingen op televisie

De zon is zo mooi

Ik zal

Caetano onderstreept hier de aanwezigheid van de massamedia. De tekst is humoristisch omdat hij precies illustreert wat de zanger met het liedje doet: hij zingt het op televisie. Het is goed te bedenken dat Alegria, Alegria werd gepresenteerd op het TV Record Festival.

De eu-lyric keert dan terug naar de schoonheid van de dag buiten - de zon - en bevestigt opnieuw zijn wens om te vertrekken.

Hij benadrukt opnieuw zijn anonieme status en verzekert dat hij niets wil meenemen naar zijn nieuwe plek:

Geen hanky, geen panky

Niets in je zak of handen

Ik wil verder leven, liefhebben

Ik zal

Waarom niet, waarom niet

De regel "Niets in je zak of handen" komt rechtstreeks van de laatste pagina van De woorden, Het is dus een toe-eigening van de hoge cultuur door de zanger uit Bahia, die de woorden midden in een populaire tekst plaatst.

Alegria, Alegria is vooral een politiek en sociaal manifest van een generatie die onlangs door de militaire dictatuur is verwoest.

Historische achtergrond

1967 was een bijzonder jaar voor de Braziliaanse muziek. Dat jaar presenteerde Gilberto Gil het nummer Zondag in het Park en ook in 67 kwam Caetano met Joy, Joy .

De jonge Caetano was pas 25 toen hij het podium op ging om te proberen de hoofdprijs van het festival te winnen. De zanger nam de Beat Boys band (een Braziliaanse rockgroep bestaande uit Argentijnse muzikanten) mee om deel te nemen aan het optreden.

Tijdens de tentoonstelling gebruikten de zanger uit Bahia en de Beat Boys elektrische gitaren, een noviteit voor die historische periode. Tot dan toe werd de elektrische gitaar afgewezen omdat het een symbool was van de Noord-Amerikaanse cultuur.

Controversieel en uitdagend, het lied kwam op de vierde plaats en de auteur ontving vijf miljoen oude cruzeiros.

De presentatie van Caetano op 21 oktober 1967 is online beschikbaar:

Achter de schermen van de schepping

Caetano bekende in zijn boek Tropische waarheid hoe de achterkant van de creatie een symbool van het Tropicalisme zou worden:

In mijn kleine appartement in Solar da Fossa begon ik een lied te componeren dat ik gemakkelijk wilde begrijpen voor de toeschouwers van het festival en dat tegelijkertijd ondubbelzinnig de nieuwe houding die we wilden inluiden moest kenmerken (...) Het moest een vrolijke marchinha zijn, in zekere zin besmet door internationale pop, enom in de teksten een kritische noot te brengen over de wereld waarin deze pop plaatsvond.

Over de keuze van de titel van het liedje

De voor het lied gekozen titel is diep ironisch en komt vreemd genoeg niet in de hele tekst voor.

Tot op de dag van vandaag denken veel mensen dat de titel van het lied "geen zakdoek, geen document" is, een van de sterkste coupletten.

De slogan "alegria, alegria!" werd vaak gebruikt door de entertainer/radiopresentator en later TV-presentator Chacrinha. Zijn show was erg populair en de zin, die vele malen werd herhaald, kwam in het collectieve onbewuste terecht totdat hij door Caetano werd toegeëigend.

Tropicália

De Tropicalistische beweging begon vorm te krijgen in 1967, hoewel ze pas het jaar daarop een groter aandeel kreeg. Grote namen in de MPB zoals Gilberto Gil, Tom Zé en Gal Costa maakten er deel van uit.

De artiesten probeerden de muziek opnieuw uit te vinden en ontvingen invloeden uit de jeugdcultuur, voornamelijk uit de nationale en buitenlandse pop. De teksten begonnen kwesties van hun eigen tijd weer te geven en wilden aspecten van het dagelijks leven bespreken.

Tot de idealen van de kunstenaars behoorden de internationalisering van de nationale cultuur en een terugkeer naar de oorsprong van Brazilië. Innovatie en experiment waren twee andere waardevolle kenmerken van de Tropicalisten.

De kunstenaars van die tijd dronken veel van de concepten van Oswald de Andrade, zei Veloso in een interview:

Het idee van cultureel kannibalisme paste ons Tropicalisten als een handschoen. We "aten" de Beatles en Jimmy Hendrix. Onze argumenten tegen de defensieve houding van de nationalisten vonden hier een beknopte en uitputtende formulering. Natuurlijk pasten we het breed en intensief toe, maar niet zonder zorg, en ik probeerde bij elke stap de termen waarin we het overnamen te heroverwegen.

De jonge kunstenaars wilden vooral een verslag van hun tijd maken. Men mag niet vergeten dat het land leefde onder de zware jaren van de dictatuur, die in 1964 begon met de militaire staatsgreep.

Een belangrijke gebeurtenis voor de Tropicalisten was de publicatie van een manifest genaamd "Tropicalist Crusade", gepubliceerd door Nelson Motta in de krant Última Hora van Rio de Janeiro.

In tegenstelling tot wat gewoonlijk wordt aangenomen, vond het Tropicalisme niet alleen plaats in de muziek, maar omvatte het verschillende culturen zoals beeldende kunst, literatuur, theater en film.

De songfestivals

In de jaren zestig bedacht Rede Record de Festivals of Brazilian Popular Music.

Tijdens de eerste jaren van de militaire dictatuur was dat een merkwaardige ruimte van relatieve vrijheid.

Alegria, Alegria werd gepresenteerd op het derde Festival de Música Popular Brasileira da Record. Het was 1967 en het lied won onmiddellijk aan populariteit doordat het door het publiek werd gezongen.

Caetano en ballingschap

Toen hij in 1967 Alegria, Alegria zong, uitte Caetano zich onbevreesd voor een groot publiek, ondanks het militaire regime.

De tijd verstreek en het beleid verhardde, totdat met de Institutionele Wet nr. 5, gelanceerd in december 1968, de situatie definitief werd aangescherpt.

Datzelfde jaar - een jaar nadat hij Alegria, Alegria had gezongen - werden Caetano en Gilberto Gil gearresteerd en toen ze werden vrijgelaten besloten ze in ballingschap te gaan in Engeland.

Maak ook kennis met