Symbolika: pochodzenie, literatura i charakterystyka

Symbolizm był ruchem artystycznym, który miał miejsce w Europie w XIX wieku.

Wątek ten obejmował różne języki sztuki, z naciskiem na literaturę, zwłaszcza poezję.

Był to nurt, którego podstawą była opozycja wobec obiektywizmu wcześniejszych ruchów, takich jak parnasizm, a także ideałów scjentyzmu i materializmu.

W ten sposób symbolizm reprezentował sposób ekspresji oparty na subiektywności, fantazji, tajemnicy i ucieczce od rzeczywistości.

Pochodzenie i kontekst historyczny symbolizmu

Symbolizm wykiełkował w Europie w drugiej połowie XIX wieku, a dokładniej we Francji, około 1880 roku.

W tym czasie świat doświadczał wielkich zmian, zarówno pod względem społecznym, gospodarczym, jak i kulturowym.

Rozwój systemu kapitalistycznego, konsolidacja rewolucji przemysłowej, wzrost burżuazji i spory o nowe nisze rynkowe i miejsca do eksploatacji, takie jak kontynent afrykański, głęboko przekształciły społeczeństwo. Czynniki te później wywołały niefortunne epizody, takie jak I wojna światowa (1914-1918).

Ta linia filozoficzna była niezwykle racjonalna i dążyła do zrozumienia i wyjaśnienia rzeczywistości w obiektywny sposób, ceniąc naukę nad duchowością i teoriami metafizycznymi.

Jednak ta forma rozumowania została odrzucona przez znaczną liczbę ludzi, zwłaszcza przez warstwy społeczne, które nie zostały "pobłogosławione" błogosławieństwami kapitalizmu. Ludzie ci uważali nawet, że system ten spowodował pewne duchowe zaburzenie.

Tak więc, jako obalenie tego światopoglądu symbolika którego miejscem rozwoju jest przede wszystkim poezja.

Ten nowy ruch jawi się jako afirmacja idei spirytualistycznych, dążących do zbliżenia człowieka do tego, co boskie, kosmiczne i niewytłumaczalne.

Nurt symbolistyczny nie był zbyt trwały, ale rozprzestrzenił się na inne kraje, takie jak Portugalia, a także Brazylia.

Charakterystyka ruchu symbolistycznego

Jak już wspomniano, nurt ten miał na celu wywyższenie eterycznego i mistycznego charakteru, doceniając ludzką duszę, nieświadomość i indywidualność. Możemy zatem powiedzieć, że cechy, które najbardziej wyróżniają się w tym ruchu, to:

• Subiektywny i niejasny język;
• Stosowanie figur retorycznych;
• Egzaltacja mistycyzmu i fantazji;
• Docenianie kreatywności;
• Preferuje mroczne, enigmatyczne i ezoteryczne tematy;
• Wykorzystanie nieświadomości;
• Wartościowanie "ja";
• Mieszanki wrażeń, takich jak wzrok, węch, smak, dotyk i słuch;
• Muzykalność.

Symbolika w literaturze

Chociaż symbolizm występował również w sztukach wizualnych, takich jak malarstwo, znalazł podatny grunt w dziedzinie języka pisanego. W ten sposób literatura symbolistyczna rozwija się w płynny sposób, ceniąc oniryczny, zmysłowy i twórczy wszechświat.

Pisarze często używają nieprecyzyjnego języka, korzystając z takich środków jak aliteracja, metafory, onomatopeje i synestezja.

Książką, która zapoczątkowała ten ruch była Kwiaty zła (1857), autorstwa francuskiego pisarza Charlesa Baudelaire'a (1821-1867). Baudelaire był wielbicielem innego pisarza, Edgara Allana Poe, od którego czerpał odniesienia i inspiracje.

Pisarz Charles Baudelaire jako pierwszy napisał dzieło symbolistyczne

Tematy najczęściej poruszane w tym nurcie związane są z miłością, skończonością życia, cierpieniem, marzeniami, ludzką psychiką i innymi. Można powiedzieć, że literatura symbolistyczna w pewien sposób przejmuje tematy i idee z romantyzmu.

Symbolika w Portugalii

W Portugalii dziełem, które zainaugurowało symbolizm, jest książka z wierszami Oaristos W tym czasie kraj był już pod wpływem tego trendu za pośrednictwem magazynów "Boemia Nova" i "Os Insubmissos".

Inne ważne nazwiska w ruchu to Antônio Nobre (1867-1900) i Camilo Pessanha (1867-1926).

Portugalskim poetą, który również się wyróżnia, jest Florbela Espanca (1894-1930), który, mimo że nie był całkowicie symbolistą, pił ze źródła tego nurtu literackiego.

Portugalska poezja symbolistyczna

Statua Camilo Pessanha

Znudziło mi się próbowanie twojego sekretu:

W bezbarwnym spojrzeniu zimnego skalpela,

Moje spojrzenie załamało się, debatując nad nim,

Jak fala na grzbiecie skały.

Sekret tej duszy i mój sekret

A moją obsesją jest picie tego

Byłem twoją wargą w koszmarze,

Na noce pełne strachu, pełne lęku.

I mój płonący, halucynacyjny pocałunek,

Chłodzony na odpowiednim marmurze

Od tej lodowatej wargi...

Z tej marmurowej wargi, dyskretnie,

Poważny jak zamknięty grobowiec,

Spokojny jak ciche pelago.

(z książki Clepsidra)

W omawianym wierszu autor porusza tematy takie jak miłość, utrata ukochanej osoby i cierpienie, które ten żal generuje.

Poprzez metafory, które są nieco żałobne, poeta mówi o uczuciu frustracji, gdy ktoś szuka miłości i nie jest w stanie wydobyć kochającego spojrzenia, wzajemnej postawy.

Wiersz ukazuje również przepaść między ludźmi, zwłaszcza między dwojgiem kochanków, ponieważ jeden nie może dogłębnie poznać duszy drugiego.

Florbela Espanca

Zobacz także poniższy film z wierszem Nienawiść? autorstwa Florbela Espanca, recytowany przez aktorkę Clarę Troccoli.

Symbolika w Brazylii

W Brazylii ruch symbolistyczny pojawił się w 1893 roku, wraz z publikacją książek Mszał e Broszki autorstwa poety Cruz e Sousa (1861-1898).

Innym pisarzem, który reprezentował poezję symbolistyczną na brazylijskim gruncie był Alphonsus de Guimarães (1870-1921), a oprócz nich można wymienić także Augusto dos Anjosa (1884-1914), który również posiada elementy pre-modernizmu.

Brazylijska poezja symbolistyczna

Isalia Alfons de Guimarães

Kiedy Ismalia oszalała,

Stał w wieży i śnił...

Zobaczył księżyc na niebie,

Zobaczył kolejny księżyc w morzu.

We śnie, w którym się zgubił,

Wszystko skąpane w świetle księżyca...

Chciałem iść do nieba,

Chciałem zejść nad morze...

I w swojej głupocie,

W wieży zaczął śpiewać...

Było blisko nieba,

To było daleko od morza...

I jak anioł zawisł

Skrzydła do latania...

Chciałem księżyca na niebie,

Chciałem księżyca morza...

Skrzydła, które dał mu Bóg

Rozwijają się w siłę...

Jego dusza wstąpiła do nieba,

Jego ciało wpadło do morza...

Isalia to jeden z najsłynniejszych wierszy brazylijskiego symbolizmu, opowiadający historię dziewczyny, która dotknięta szaleństwem postanawia odebrać sobie życie.

W prosty i delikatny sposób autor opowiada nam o tragedii, chwili rozpaczy, delirium i szaleństwa. Opisowa forma tekstu sprawia, że niemal wyobrażamy sobie tę scenę.