Inhoudsopgave
Monteiro Lobato (1882-1948), beroemd schepper van de Sítio do Picapau Amarelo (1920), gaf ook leven aan het boek Fabels. In het werk verzamelde en bewerkte de schrijver een reeks fabels van Aesop en La Fontaine.
De serie herlezingen van de korte verhalen, gelanceerd in 1922, was een succes onder jonge lezers en blijft tot op de dag van vandaag generaties betoveren met pratende dieren en een wijze moraal.
1. de uil en de adelaar
Uil en water, na veel gekibbel, besloten vrede te sluiten.
- Genoeg oorlog," zei de uil, "de wereld is groot, en een grotere dwaasheid dan de wereld is dat we elkaars kuikens opeten.
- Perfect," antwoordde de adelaar, "ik wil ook niets anders.
- Laten we in dat geval dit afspreken: vanaf nu eet je mijn kuikens nooit meer op.
- Heel goed. Maar hoe kan ik jullie welpen uit elkaar houden?
- Wanneer je mooie jongen vindt, goedgebouwd, gelukkig, vol met een speciale gratie die niet bestaat bij de jongen van enige andere vogel, dan weet je dat ze van mij zijn.
Zie ook: Wie is Angela Davis? Biografie en belangrijkste boeken van de Noord-Amerikaanse activiste- Het is gedaan," besloot de adelaar.
Enkele dagen later, op jacht, vond de adelaar een nest met daarin drie mustangs, die met hun snavels wijd open stonden te tjilpen.
- Verschrikkelijke beesten," zei ze, "je kunt zien dat het niet de kinderen van de uil zijn.
En hij at ze op.
Maar het waren de kinderen van de uil. Terug in haar hol huilde de verdrietige moeder bitter over de ramp en ging afrekenen met de koningin van de vogels.
- Wat? - zei ze verbaasd - waren die kleine monsters van jou? Wel, kijk, ze leken helemaal niet op het portret dat je van hen maakte...
-------
Niemand gelooft in een vader-schilder voor een portret van een zoon. Daar gaat het gezegde: wie van het lelijke houdt, lijkt knap.
Interpretatie en moraal van het verhaal
De hoofdpersonen van de fabel zijn dieren met vermenselijkte eigenschappen, het doel is te onderwijzen en er staat een korte moraal aan het eind van de tekst.
Het verhaal laat het kind zien hoe esthetisch gevoel subjectief is en hoe we altijd moeten observeren uit welke mond een toespraak komt door de context van de toespraak te begrijpen.
De uil en het water leren ons het standpunt te wantrouwen van degene die ons een verhaal vertelt, door te relativeren wat er gezegd wordt.
2. de herder en de leeuw
Op een ochtend merkte een kleine herder dat er verschillende schapen ontbraken, werd boos, nam zijn geweer en ging het bos in.
- Ik zal verdoemd zijn als ik de ellendige dief van mijn schapen niet terugbreng, dood of levend! Ik zal dag en nacht vechten, ik zal hem vinden, ik zal zijn lever uitrukken...
En dus, woedend, de grootste verwensingen mompelend, verbruikte hij lange uren in nutteloze onderzoeken.
Hij was al moe en herinnerde zich dat hij de hemel om hulp moest vragen.
- Ik beloof je twintig stuks vee als je me confronteert met de beruchte rover.
Door een vreemd toeval verscheen er, zodra de herdersjongen dit zei, een enorme leeuw met spleettanden voor hem.
De kleine herder beefde van top tot teen; het geweer viel uit zijn handen; en het enige wat hij kon doen was de heilige opnieuw aanroepen.
- Ik beloofde je twintig stuks vee als je de dief zou laten verschijnen; nu beloof ik je de hele kudde als je hem laat verdwijnen.
-------
Het is op het moment van gevaar dat men helden kent.
Interpretatie en moraal van het verhaal
Het verhaal van de herder en de leeuw is een van de weinige Fabels met in de hoofdrol een menselijk personage in plaats van een dier - hoewel dieren een belangrijke rol spelen in het verhaal van de herder en de leeuw.
De fabel van Monteiro Lobato vertelt de kleine lezer over de kracht van een wens die uitkomt. Het toont de kracht van de gedachte van de herder en de praktische gevolgen van die wens wanneer datgene waar de hoofdpersoon zo naar verlangde eindelijk gebeurt.
De les van de fabel laat ons kennismaken met de wijsheid die we kennen de sterken pas echt als ze op de proef worden gesteld... Dit is het geval van de herder, die eerst heel dapper lijkt, maar die een lafaard blijkt te zijn als zijn verzoek uiteindelijk wordt ingewilligd.
Zie ook: De 7 beste gedichten van Álvares de Azevedo3. het oordeel van de schapen
Een gemene hond beschuldigde een arm schaap ervan een bot van hem gestolen te hebben.
- Waarom zou ik dat bot stelen," beweerde ze, "als ik een herbivoor ben en een bot voor mij evenveel waard is als een stuk hout?
- Je hebt het bot gestolen en ik sleep je nu voor de rechter.
En dat deed hij. Hij klaagde bij de havik van een veer en vroeg hem om gerechtigheid. De havik verzamelde een tribunaal om over de zaak te oordelen en trok daarvoor lootjes van lieve, leeghoofdige gieren.
Vergelijk het schaap. Het spreekt zich uit. Het verdedigt zich volledig, met heel andere redenen dan die van het lammetje dat de wolf ooit opat.
Maar de jury, bestaande uit vraatzuchtige vleeseters, gaf er niets om en velde het vonnis:
- Of je overhandigt het bot nu, of we veroordelen je ter dood!
De beklaagde beefde: er was geen ontkomen aan!... Ze had geen bot en kon het daarom niet teruggeven; maar ze had het leven en ging het opgeven als betaling voor wat ze niet gestolen had.
Dus het gebeurde. De hond bloedde haar, castreerde haar, reserveerde een kamer voor zichzelf en deelde de rest met de hongerige rechters als kosten...
-------
Vertrouwen op de rechtvaardigheid van de machtigen, hoe dwaas!... Hun rechtvaardigheid aarzelt niet om wit te nemen en plechtig te verklaren dat het zwart is.
Interpretatie en moraal van het verhaal
De fabel van de beproeving van het schaap problematiseert de kwestie van de waarheid, van Justitie van de ethiek (Hoewel het een zwaar onderwerp is, wordt het op een zeer toegankelijke manier en met enige gevoeligheid aan het kind aangeboden.
Het kind identificeert zich met de hoofdpersoon in het verhaal - hij voelt zich als het schaap - en voelt zich niet in staat om uit de situatie te komen waarin het arme dier is geplaatst.
De fabel laat de kleine lezer kennismaken met het begrip onrechtvaardigheid en toont de minder goede kant van mensen, die vaak hun persoonlijke belangen boven wat juist is .
4. de stier en de kikkers
Terwijl twee stieren woest om het bezit van een bepaalde weide vochten, vermaakten de jonge kikkers aan de rand van het moeras zich met het tafereel.
Een oude kikker zuchtte echter.
- Lach niet, het einde van het geschil zal pijnlijk zijn voor ons.
- Wat een onzin - riepen de kleine kikkers - je wordt oud, oude kikker!
De oude kikker legde het uit:
- De stieren vechten. Een van hen wint en gooit de verliezer uit de wei. Wat gebeurt er? Het geslagen beest komt naar ons moeras en wee ons!
Zo was het. De sterkste stier dreef de zwakste in het moeras in het nauw, en de kleine kikkers moesten hun rust vaarwel zeggen. Altijd onrustig, altijd overreden, er was zelden een dag dat er niet een stierf onder de voeten van de kleine kikker.
-------
Het is altijd zo: de grote jongens vechten, en de kleine jongens betalen de prijs.
Interpretatie en moraal van het verhaal
In de fabel van de stier en de kikkers is het de oude kikker die verschijnt als de bezitter van wijsheid omdat hij zoveel heeft meegemaakt.
Terwijl de jonge kikkers genieten van het ongewone tafereel van de strijd tussen de stieren, is de oude kikker, op basis van wat hij in het verleden heeft meegemaakt, in staat om voorspellingen te doen voor de toekomst door de jongeren in het heden te waarschuwen.
De oude vrouw blijkt in feite toch gelijk te hebben. De fabel leert de kleintjes dus om luisteren aandachtig naar hun ouders en van hen leren.
De moraal brengt een harde waarheid over aan de beginnende lezer: vaak komen we in het leven situaties tegen waarin de echte slachtoffers niets te maken hebben met degenen die het conflict in gang hebben gezet en toch zijn zij degenen die uiteindelijk voor het verhaal betalen.
5. de montage van de ratten
Een kat genaamd Faro-Fino had zo'n ravage aangericht in de rattenrace van een oud huis dat de overlevenden, die niet uit hun holen wilden komen, op het punt stonden te sterven van de honger.
Aangezien de zaak zeer ernstig was geworden, besloten zij in vergadering bijeen te komen om de kwestie te bestuderen. Daartoe wachtten zij op een bepaalde nacht, wanneer Faro-Fino op het dak zat te miauwen en een sonnet op de maan schreef.
- Ik denk," zei een van hen, "dat de manier om ons te verdedigen tegen Faro-Fino is om een ratel om zijn nek te binden. Zodra hij dichterbij komt, verraadt de ratel hem en zijn we op tijd weg.
Klappen en bravos begroetten het lumineuze idee. Het project werd met een delirium goedgekeurd. Slechts één koppige muis stemde tegen, die het woord vroeg en zei:
- Allemaal goed en wel, maar wie bindt de ratel om Faro-Fino's nek?
Algemene stilte. Eén verontschuldigde zich omdat hij niet wist hoe een knoop te leggen. Een ander, omdat hij geen dwaas was. Allen, omdat het hen aan moed ontbrak. En de vergadering werd ontbonden onder algemene ontsteltenis.
-------
Zeggen is makkelijk, doen is doen!
Interpretatie en moraal van het verhaal
Op De montage van de ratten de fabel onderstreept voor de kleine lezer de moeilijkheid om van de theorie naar de praktijk over te stappen het verschil benadrukken tussen zeggen en doen.
De muizen zijn het al snel eens over het briljante idee om de Faro-Fino kat een rammelaar om te doen zodat hij weet wanneer hij in aantocht is. De enige muis die tegen de stemming ingaat, die als koppig (bijvoeglijk naamwoord betekent koppig, eigenwijs) wordt aangeduid, is degene die in staat is verder te kijken dan de beslissing en na te denken over de uitvoering van wat is gestemd.
Maar uiteindelijk heeft hij gelijk, want als het tijd is om het plan uit te voeren, is geen enkele muis bereid het riskante werk te doen en de ratel om de nek van de katachtige te leggen.
De koppige muis in de minderheid toont zich de enige in de groep met visie en praktische zin.
Wat is een fabel?
Het genre van de fabel ontstond in het Oosten en werd naar het Westen gebracht door Aesop in de 4e eeuw v. Chr. Het genre werd verder verrijkt door Phaedrus in de 1e eeuw n. Chr.
Kort gezegd is een fabel een kort verhaal - vaak met pratende dieren als personages - dat om een leer, een moraal over te brengen .
Volgens Monteiro Lobato's eigen woorden in de inleiding van het boek Fabels van Narizinho (1921):
Fabels vormen een geestelijke voeding die overeenkomt met melk in de kindertijd. Via hen dringt de moraal, die niets anders is dan de levenswijsheid zelf die in het geweten van de mensheid is verzameld, door tot de jonge ziel, geleid door de inventieve welsprekendheid van de verbeelding.
De moraal van de fabel is volgens de Braziliaanse schrijver niets anders dan een levensles.
Het boek Fabels door Monteiro Lobato
Het boek Fabels werd uitgebracht in 1922, een bewerking met veel aanpassingen van klassieke fabels die eeuwenlang hebben geduurd.
Jaren eerder, in een brief uit 1916 aan zijn vriend Godofredo Rangel, verklaarde Monteiro Lobato:
Ik heb verschillende ideeën, een daarvan is om de oude fabels van Aesop en La Fontaine te gebruiken in een nationale stijl, alles in proza en met een draai aan de moraal. Iets voor kinderen.
Het verlangen om voor een kinderpubliek te gaan schrijven ontstond na de geboorte van zijn eigen kinderen. Na veel zoeken naar materiaal kwam Lobato tot het trieste inzicht:
Onze kinderliteratuur is zo arm en beestachtig dat ik niets vind voor de inwijding van mijn kinderen (1956)
Volgens Cavalheiro, criticus en theoreticus, was de context van de productie van jeugdliteratuur vóór Monteiro Lobato's onderneming totaal anders dan wat we nu gewend zijn:
Kinderliteratuur bestond bij ons praktisch niet. Vóór Monteiro Lobato was er alleen het verhaal met een folkloristische achtergrond. Onze schrijvers ontleenden aan oude verhalen het thema en de moraal van de ingenieuze vertellingen die de kinderen van de oude generaties verblindden en betoverden, vaak met minachting voor de legenden en tradities die hier verschenen, om ze in deEuropese tradities het onderwerp van zijn verhalen.
Maak ook kennis met
