Judith Butler: sleutelboeken en biografie van de feministische filosofe

Judith Butler (1956) is een Amerikaanse filosofe, theoreticus en academica die een belangrijke referentie is geworden in de huidige genderstudies.

Butler, een belangrijke naam in de hedendaagse gendertheorie, was ook een van de pioniers van de queer theorie.

Het werk Genderkwesties (1990), extreem avant-gardistisch, zette vraagtekens bij traditionele genderrollen en het binarisme waarop sociale opvattingen gebaseerd zijn.

De auteur presenteert daarin een niet-essentialistisch perspectief en stelt het concept van genderperformativiteit voor. Butlers werk, dat van grote invloed is binnen en buiten de academische ruimte, is gevierd in het LGBT- en feministisch activisme.

Desondanks (of misschien juist daardoor) heeft de filosoof in sommige van de meer conservatieve lagen van de samenleving shock en oproer veroorzaakt, en wordt hij zelfs gezien als een subversieve figuur.

Judith Butler: belangrijkste boeken en ideeën

Butler maakt deel uit van een keerpunt voor het begrip van gender en niet-normatieve identiteiten, waarbij de vertogen over seksualiteit, voornamelijk het idee van binaire seks, worden gedeconstrueerd.

Door na te denken over de menselijke diversiteit heeft de auteur geholpen constructies en vooroordelen over sekse, geslacht en seksuele geaardheid te ontmantelen.

Als pleitbezorger van de ondermijning van normen en individuele vrijheid heeft Judith Butler vraagtekens gezet bij tradities en beperkte sociale rollen die cultureel aan individuen worden opgelegd.

Als een denker post-structuralistisch gelooft dat de werkelijkheid een constructie is, gebaseerd op de bestaande systemen (sociaal, cultureel, economisch, symbolisch, enz.).

Langs deze lijnen denkt de filosoof ook over identiteiten: het begrip "vrouw" is bijvoorbeeld niet iets waterdichts, maar varieert cultureel en historisch.

Butler, die beschouwd wordt als een van de eerste auteurs van de queer theorie, heeft belangrijke overwegingen gemaakt over uitingen en genderperformativiteit .

De feministische theoreticus vat enkele van deze concepten samen in haar artikel in Folha de S. Paulo in november 2017, na zijn moeilijke tijd in Brazilië:

Ieder van ons krijgt bij de geboorte een geslacht toegewezen, wat betekent dat we door onze ouders of sociale instellingen op bepaalde manieren worden genoemd.

Soms wordt met de toewijzing van het geslacht een reeks verwachtingen overgedragen: dit is een meisje, dus zal zij, wanneer zij opgroeit, de traditionele rol van een vrouw in het gezin en op het werk op zich nemen; dit is een jongen, dus zal hij als man een voorspelbare positie in de samenleving innemen.

Veel mensen hebben echter moeite met hun attributie - het zijn mensen die niet aan die verwachtingen willen voldoen, en hun perceptie van zichzelf wijkt af van de sociale attributie die ze hebben gekregen.

De vraag die uit deze situatie voortvloeit is: in hoeverre zijn jongeren en volwassenen vrij om de betekenis van hun geslachtstoewijzing te construeren?

Zij worden geboren in de maatschappij, maar zij zijn ook sociale actoren en kunnen binnen de sociale normen werken om hun leven op een meer leefbare manier vorm te geven.

De geschriften van Judith Butler zijn een nieuwe impuls gaan geven aan feministische theorieën en academisch werk rond LGBTQ-kwesties.

In de afgelopen decennia zijn zijn gedachten aangehaald in tal van hedendaagse discussies, zoals de depathologisering van transgenders en homoparentaat.

Genderkwesties (1990)

Genderkwesties ( Gender Trouble (in het origineel) is een zeer vernieuwend boek, beschouwd als... een van de fundamentele werken van de queer theorie... .

Kort gezegd stelt de theorie dat genderidentiteiten en seksuele geaardheid sociale constructies zijn en dat deze rollen dus niet zijn vastgelegd in de menselijke biologie.

Het boek bestaat uit drie grote delen; in het eerste reflecteert Butler op het discours (en de opgelegde normen) rond gender en menselijke seksualiteit.

Nadenken over geslacht als sociale constructie, zet de auteur vraagtekens bij de biologische rechtvaardiging van binaire genderrollen en de heteroseksuele norm.

Butler doorbreekt verschillende barrières in het hedendaagse denken en betoogt dat ons geslacht niet iets wezenlijks biologisch is, bij voorbaat bepaald, inherent aan onszelf. Het is veeleer een reeks normen die tot stand komen via herhaling van een reeks rituelen .

Deze gedragingen (of rituelen) worden ons gedurende ons hele leven door de maatschappij ingeprent. Butler stelt dat we gedwongen worden, gepolijst, om ze te herhalen en te reproduceren. Doen we dat niet, als we de normen ondermijnen, riskeren we veroordeling, uitsluiting en geweld.

Zo richt de feministe zich in het tweede deel van het werk op de ervaringen van seksuele minderheden, waarbij de nadruk (en de deconstructie) wordt gelegd op het concept van heteronormativiteit .

In deze passage legt de auteur uit op welke manieren heteroseksualiteit in het dominante (wetenschappelijke) discours verschijnt als de enig mogelijke seksuele oriëntatie. Zonder plaats voor diversiteit of meervoudige ervaringen wordt in deze discoursen heteroseksualiteit als norm gesteld, iets wat verplicht moet worden gevolgd.

In het derde deel van het werk gaat Butler ten slotte verder in op het onderscheid tussen biologische sekse en gender, waarbij ze het performatieve karakter van dat laatste benadrukt.

Voor veel mensen, Genderkwesties was het hedendaagse antwoord op Het tweede geslacht In feite leek Beauvoir, door voor te stellen dat je niet als vrouw geboren wordt, maar dat je het "wordt", al te wijzen op gender als iets performatiefs en sociaal geconstrueerds.

Lichamen die er toe doen (1993)

Slechts drie jaar na haar meest gevierde werk publiceerde Judith Butler Lichamen die er toe doen In het boek verdiept de auteur zich in de theorie rond genderperformativiteit en reageert ze op kritiek en verkeerde interpretaties van haar werk.

In die zin verduidelijkt hij dat deze "voorstelling" geen geïsoleerde, afzonderlijke handeling is, maar een herhalende structuur van normen De structuur biedt echter mogelijkheden voor transgressie en subversie.

In het boek analyseert de theoreticus de effecten van de heersende machten Door middel van verschillende beschouwingen en voorbeelden toont de auteur aan dat deze sociale concepten de vrijheid en de ervaringen van de lichamen beperken.

Deze discoursen beïnvloeden dus noodzakelijkerwijs onze ervaringen en bepalen van meet af aan wat al dan niet als normatieve en geldige seksualiteit wordt beschouwd.

Een onzeker leven (2004)

Ondanks haar belang voor de feministische en queer theorievorming heeft Butler zich ook gewijd aan de studie van andere primaire kwesties in de wereld waarin wij leven.

Een voorbeeld hiervan is het werk Een onzeker leven geschreven in de volgorde van de aanslagen van 11 september 2001 in de Verenigde Staten van Amerika.

De terroristische aanslagen op de Twin Towers en het Pentagon hebben de internationale geschiedenis en politiek diepgaand getekend en vooral het leven van de Amerikanen en hun betrekkingen met andere landen veranderd.

In vijf essays reflecteert de auteur op de effecten van rouw en collectief verlies Het richt zich ook op de sociale en politieke maatregelen die zij kunnen genereren.

Wat Butler aan de kaak lijkt te stellen is de kritiekloze reproductie van geweld, waardoor het besef van andermans menselijkheid verloren gaat.

Wie is Judith Butler? Biografie in het kort

Judith Pamela Butler is geboren op 25 februari 1956 in Cleveland, Ohio. Als afstammeling van Russische en Hongaarse Joden heeft Judith nooit veel van haar familie van moederskant ontmoet, die tijdens de Holocaust is vermoord.

Haar ouders waren praktiserende Joden en zij kreeg een religieuze opvoeding en blonk altijd uit in haar studie. Omdat zij op school twistziek was en te veel praatte, begon zij ethieklessen te krijgen.

Hoewel de maatregel als een straf werd beschouwd, bekende Butler zelfs dat ze van de sessies hield en dat ze haar eerste contact met de filosofie vertegenwoordigden.

Later ging de auteur naar de gerenommeerde Yale University, waar ze een Bachelor of Arts graad haalde.

In 1984 promoveerde Judith Butler aan dezelfde universiteit tot doctor in de filosofie en toen begon de theoreticus haar leven als universitair docent. Ze doceerde aan verschillende Noord-Amerikaanse hogescholen en verbleef ook een tijd in Amsterdam.

Butler, een militante en activiste voor LGBTQ-rechten, is een lesbische vrouw die al jaren een relatie heeft met Wendy Brown. De feministische theoreticus en de professor politieke wetenschappen hebben een zoon, Isaac.

Zinnen van de feministische filosofe Judith Butler

Mogelijkheid is geen luxe. Het is zo cruciaal als brood.

Ik ben altijd een feministe geweest. Dat betekent dat ik me verzet tegen discriminatie van vrouwen, tegen alle vormen van ongelijkheid op grond van geslacht, maar ook dat ik een beleid eis dat rekening houdt met de beperkingen die het geslacht oplegt aan de menselijke ontwikkeling.

Het is van cruciaal belang dat wij ons verzetten tegen de krachten van de censuur die de mogelijkheid ondermijnen om te leven in een democratie die zich evenzeer inzet voor vrijheid en gelijkheid.

Maak ook kennis met