O Tempo Não Para, van Cazuza (betekenis en analyse van het lied)

Het nummer "O Tempo Não Para", opgenomen in het gelijknamige album uit 1988, is een van de bekendste nummers van zanger Cazuza. live en zijn grootste verkoopsucces.

De tekst van het lied, geschreven door Cazuza en Arnaldo Brandão, geeft de tijd weer. Het spreekt over de tegenstrijdigheden van de Braziliaanse samenleving die, nu vrij van dictatuur, moralistisch en conservatief bleef.

Cover van het album O Tempo Não Para van Cazuza, 1988.

Letra da música O Tempo Não Para

Op de zon schieten

Ik ben sterk, ik ben toevallig

Mijn machinegeweer vol verdriet

Ik ben een man.

Moe van het rennen

In de tegenovergestelde richting

Geen podiumplaats of kus van een vriendin

Ik ben meer een man

Maar als je

Dat ik verslagen ben

Wees ervan bewust dat de gegevens nog steeds rollen

Want de tijd, de tijd stopt niet

Om de dag

Ik overleef zonder een schrammetje

Van de liefdadigheid van hen die mij haten

Je zwembad zit vol met ratten

Uw ideeën komen niet overeen met de feiten

De tijd staat niet stil

Ik zie de toekomst het verleden herhalen

Ik zie een museum van grote nieuwigheden

De tijd staat niet stil

Nee tegen nee, nee tegen

Ik heb geen datum om te vieren

Soms gaan mijn dagen gelijk op

Op zoek naar een naald in een hooiberg

Op koude nachten is het beter niet geboren te worden

In de hitte, als je kiest, is het doden of gedood worden...

En zo werden we Brazilianen

Ze noemen je een dief, een flikker, een wietroker...

Ze veranderen een heel land in een hoerenhuis...

Want zo verdien je meer geld

Je zwembad zit vol met ratten

Uw ideeën komen niet overeen met de feiten

De tijd staat niet stil

Ik zie de toekomst het verleden herhalen

Ik zie een museum van grote nieuwigheden

De tijd staat niet stil

Nee tegen nee, nee tegen

Om de dag

Ik overleef zonder een schrammetje

Van de liefdadigheid van hen die mij haten

Je zwembad zit vol met ratten

Uw ideeën komen niet overeen met de feiten

Nee, de tijd staat niet stil

Ik zie de toekomst het verleden herhalen

Ik zie een museum van grote nieuwigheden

De tijd staat niet stil

Nee tegen nee, nee, nee, nee, nee, nee

Analyse van de muziek

"O Tempo Não Para" lijkt een uitbarsting te zijn, een kreet van opstand van het onderwerp die, alsof hij tot zichzelf spreekt, zich richt tot een maatschappij die hem afwijst en haar hypocrisie blootlegt. Hij toont zich bereid te vechten en is ervan overtuigd dat de dingen op een dag zullen veranderen.

Op de zon schieten

Ik ben sterk, ik ben toevallig

Mijn machinegeweer vol verdriet

De eerste strofe begint met een beeld van woede en geweld: een pistoolschot. Het schieten op de zon is een daad van pure opstand, want het is nutteloos, het heeft geen doel. Het onderwerp erkent zijn eigen kracht en stelt dat het "door toeval" is, dat wil zeggen, hij wordt niet bewogen door rede of logica.

Hij vuurt zijn "machinegeweer vol verdriet" af: zijn wapen om de wereld tegemoet te treden is verdriet, zijn pijn, het leed dat hij heeft doorgemaakt en op zijn schouders draagt.

Ik ben een man.

Moe van het rennen

In de tegenovergestelde richting

Geen podiumplaats of kus van een vriendin

Ik ben meer een man

Door zichzelf eerst te beschrijven als "een vent" en vervolgens als "gewoon een vent" wordt het idee overgebracht dat hij gewoon een vent is, een banaal iemand, met niets opmerkelijks.

Hij is gewoon het zoveelste individu dat "moe is van het rennen in de tegenovergestelde richting", een persoon die buiten de maatschappelijk opgelegde normen leeft, wat resulteert in onvermijdelijke vermoeidheid en moeheid.

Hij heeft geen liefde, geen stabiele relatie (of tenminste binnen de heersende normen), geen overwinningen of erkenning van zijn inspanningen.

Maar als je

Dat ik verslagen ben

Wees ervan bewust dat de gegevens nog steeds rollen

Want de tijd, de tijd stopt niet

Vanaf het begin van de derde strofe begint het onderwerp rechtstreeks tot zijn luisteraar, "u", te spreken. Op uitdagende toon provoceert hij degenen die denken dat hij een verliezer is, door te zeggen dat niets beslist is omdat "de dobbelstenen nog rollen". Niemand kent de toekomst, alles ligt open.

Hier verschijnt voor het eerst het couplet dat gedurende het hele lied herhaald zal worden en tevens de titel ervan is: "de tijd staat niet stil". De dingen veranderen altijd, in voortdurende verandering, niets blijft zoals het op dit moment is. Zelfs wie in de slechtste situatie verkeert, kan niet opgeven, want het leven is onvoorspelbaar.

Om de dag

Ik overleef zonder een schrammetje

Van de liefdadigheid van hen die mij haten

Hij vertelt over de moeilijkheden waarmee hij elke dag geconfronteerd wordt, zijn dagelijkse strijd, uitgedrukt door het werkwoord "overleven". Ondanks alle tegenslagen bevestigt het onderwerp dat hij "zonder een schrammetje" overleeft, hij raakt niet meer gewond, hij blijft sterk, hij gaat verder.

Opnieuw op provocerende toon verklaart hij dat hij zichzelf in stand houdt door "de liefdadigheid" van degenen die hem haten, dat wil zeggen dat zijn voortbestaan afhangt van degenen die hem niet mogen.

Je zwembad zit vol met ratten

Uw ideeën komen niet overeen met de feiten

De tijd staat niet stil

Een zwembad is een uiterlijk teken van bezittingen, van luxe, dat in contrast staat met de aanwezigheid van ratten, die normaal worden geassocieerd met vuil, met afvalwater.

De poel vol ratten lijkt een metafoor voor het leven van de rijke sociale klasse, waarvan de financiële middelen de rottigheid, de verborgen geheimen en de schandalen niet kunnen verhullen.

Naast valse schijn noemt hij ook tegenstrijdigheden en vooroordelen. Hij stelt dat de ideeën van de gesprekspartner "niet overeenstemmen met de feiten", dat hij zich vergist en dat de werkelijkheid anders is dan hij gelooft.

Ik zie de toekomst het verleden herhalen

Ik zie een museum van grote nieuwigheden

De tijd staat niet stil

Nee tegen nee, nee tegen

Het onderwerp staat stil bij de onvermijdelijkheid van het verstrijken van de tijd en de manier waarop dit gebeurt, waarbij wordt onderstreept dat de geschiedenis zich herhaalt ("Ik zie de toekomst het verleden herhalen"). Wat nu nieuw is, zal weldra oud zijn, zal deel uitmaken van historische verslagen, zal tot het verleden behoren.

Ik heb geen datum om te vieren

Soms gaan mijn dagen gelijk op

Op zoek naar een naald in een hooiberg

Hij hervat de vertelling van zijn dagen die enkele strofen eerder was begonnen. Het onderwerp spreekt opnieuw over zichzelf en versterkt dat hij geen vreugden of overwinningen heeft, er valt niets te vieren. Hij beschrijft zijn dagelijks leven en de manier waarop hij leeft, op zoek naar iets dat hij niet kan vinden, als een "naald in een hooiberg".

Op koude nachten is het beter niet geboren te worden

In de hitte, als je kiest, is het doden of gedood worden...

En zo werden we Brazilianen

Ze noemen je een dief, een flikker, een wietroker...

Ze veranderen een heel land in een hoerenhuis...

Want zo verdien je meer geld

In de kou of in de hitte, in elk scenario is er moeite, strijd, lijden. Door te stellen dat "zo zijn we Brazilianen geworden", suggereert het onderwerp dat het Braziliaanse volk het resultaat is van deze dagelijkse strijd. Hun krijgersgeest, vastberaden, veerkrachtig, ontstaat dankzij alle obstakels die ze op hun weg tegenkomen en moeten overwinnen.

Hij legt de kritiek bloot die hij ondervindt van een maatschappij die mensen die zij niet kent, beledigt en beoordeelt op basis van het gedrag dat zij ziet als dissident of afwijkend. Iemand die de normen overschrijdt (in dit geval vanwege zijn seksuele geaardheid en bohemienleven) wordt bestempeld als marginaal, iemand zonder karakter.

Hij levert ook scherpe kritiek op de machthebbers en de manier waarop zij de belangen van het land en het volk opofferen voor hebzucht en economische motieven.

Populaire interpretaties

Sociale kritiek en politieke afkeuring

"O Tempo Não Para" is het antwoord van een vermoeid maar vastberaden individu dat "tegen de stroom in" vecht. Het wil de hypocrisie en incoherentie van het Braziliaanse conservatisme blootleggen, evenals de corruptie en hebzucht van politici die leiden tot de verloedering van Brazilië.

AIDS en vooroordelen

Het nummer werd uitgebracht in 1988, een jaar nadat Cazuza publiekelijk had toegegeven dat hij besmet was met het HIV-virus en aids had.

In die tijd was de ziekte nog weinig bekend en veroorzaakte paniek in de samenleving, die het virus bevooroordeelde tegen promiscue of moreel verkeerd gedrag.

De HIV-positieve persoon leed dus dubbel: naast de ziekte, destijds zonder levensvatbare behandeling, kreeg hij ook te maken met minachting en vijandigheid van degenen die hem beoordeelden, marginaliseerden en afkeurden.

Een van de vele commentaren op dit thema is die waarin het couplet "Your pool is full of rats" in verband wordt gebracht met een vermeende episode die de zanger heeft meegemaakt: nadat hij Brazilië had verteld dat hij aids had, zou hem de toegang tot een openbaar zwembad zijn ontzegd, in een daad van evidente en onwetende discriminatie.

In die zin zouden de verzen "Se você achar que eu tô tô derrotado / Weet dat de dobbelstenen nog steeds rollen", Cazuza's manier zijn om te reageren op de beschuldigingen en de haatzaaierij waarvan hij het doelwit was.

Hij antwoordt, op een toon van affront, aan degenen die hem bijna voor dood hadden opgegeven en laat zien dat hij nog leeft en schrijft, muziek maakt en concerten geeft.

Militaire dictatuur en onderdrukking

Een andere mogelijke interpretatie is die waarbij de tekst van het lied op een meer expliciete manier in verband wordt gebracht met de tijden van de militaire dictatuur. Hoewel het lied na de val van het regime werd geschreven, voert de toon van opstand, als een oorlogskreet, ons gemakkelijk terug naar een sfeer van politieke en sociale onderdrukking.

Zo zouden we kunnen begrijpen dat het eerste couplet van de tekst een duidelijke houding van verzet betekent tegen het systeem, hier opgevat als de zon, het centrum van alles, houder van alle macht.

"O Tempo Não Para" kan gezien worden als de uitbarsting van een jongeman die leeft tijdens de dictatuur en blijft strijden, zich blijft verzetten. Ondanks alle moeilijkheden geeft het onderwerp niet op, hij blijft geloven in toekomstige vrijheid, in de komst van een op handen zijnde revolutie.

Historische context: conservatisme versus vrijheid van meningsuiting

In 1988 stond Brazilië voor een zeer merkwaardig moment in zijn geschiedenis. Enerzijds was de dictatuur drie jaar eerder ineengestort met het verschijnsel hyperinflatie, anderzijds was de mentaliteit nog steeds doordrenkt van conservatisme.

Mensen werden geacht te blijven leven binnen een reeks sociaal vastgestelde parameters die als moreel correct werden beschouwd. Iedereen die deze beperkende moraal betwistte werd uitgesloten en gemarginaliseerd, niet langer door de militaire politie maar door de Braziliaanse samenleving zelf.

Anderzijds werden met de nieuwe grondwet van 1988 de overblijfselen van de militaire repressie uit de Braziliaanse wetten gewist en werd de vrijheid van meningsuiting hersteld. In deze periode van verandering van politieke, economische en sociale paradigma's waren jongeren verdwaald, nog steeds op zoek naar hun weg.

De jonge dissidenten, zoals Cazuza en zijn generatiegenoten, wisten niet hoe de toekomst eruit zou zien, maar ze bleven vechten voor hun rechten. Ze streefden naar de vrijheid om te leven zoals ze wilden, waarbij ze dagelijks normen uitdaagden en taboes doorbraken.

Betekenis van muziek

Als belangrijkste boodschap van het thema kunnen we wijzen op de vastberadenheid en vechtlust van het subject dat modellen en levenswijzen uitdaagt en ook op de prijs die voor zijn of haar vrijmoedigheid betaald moet worden.

Hoewel Cazuza niet de enige auteur van de teksten is, is het gemakkelijk om een mogelijke autobiografische inhoud aan te wijzen. De zanger, een charismatische figuur, omgeven door controverse, leefde van zijn muziek, van zijn werk, dat door velen werd gewaardeerd maar ook een bron van kritiek en beschuldigingen was.

De media en de Braziliaanse samenleving hielden van hem, maar haatten hem ook, met kritiek op zijn amoureuze relaties met andere mannen, zijn rebelsheid en oneerbiedigheid, zijn bohemienachtige geest, etc. We kunnen dus zeggen dat hij in zekere zin leefde "van de liefdadigheid" van degenen die hem haatten.

Zijn ziekte wekte talloze vooroordelen op in een samenleving die hem steeds meer de rug toekeerde. Terwijl ze hem als burger en individu in de steek lieten, hielden ze van zijn liederen en zongen ze die uit het hoofd.

In dit lied beantwoordt Cazuza alle critici, hij spreekt rechtstreeks tot degenen die hem verachten, die hem beledigen. Hij herinnert ons eraan dat er verandering zal komen, dat intolerante en onwetende ideeën omver zullen worden geworpen, want de tijd verandert alles.

Cazuza: muzikaal en cultureel icoon

Agenor de Miranda Araújo Neto werd geboren op 4 april 1958 en kreeg als kind de bijnaam Cazuza.

Fan van de grote Braziliaanse populaire artiesten en gepassioneerd door Amerikaanse rock, ontdekte hij in de muziek zijn grote passie, tegelijkertijd met het schrijven van gedichten en het leiden van een boheemse levensstijl.

Hij werd bekend met de band Barão Vermelho, opgericht in 1981, waar hij zanger en tekstschrijver was. Vier jaar later verliet hij de band om een solocarrière na te streven. Zijn eerste soloalbum, "Exagerado", kwam uit in 1985.

In 1987 ontdekte Cazuza dat hij HIV had en werd opgenomen in het ziekenhuis. Hij nam "O Tempo Não Para" op, zich al bewust van zijn ziekte en misschien daardoor gemotiveerd, denkend aan de kortheid van het leven en de urgentie van het leven.

In 1989 nam hij aan dat hij seropositief was en sprak hij over zijn ziekte, waardoor hij het Braziliaanse publiek hielp de ziekte te demystificeren. Hij treedt in het openbaar op, zelfs wanneer zijn gezondheid al zeer verzwakt is, en wordt zo een voorbeeld van kracht en veerkracht.

Hij stierf op 32-jarige leeftijd, op 7 juli 1990, als gevolg van gezondheidscomplicaties veroorzaakt door AIDS. Cazuza liet een enorme artistieke erfenis na en ging de geschiedenis van de Braziliaanse muziek en samenleving in als een ambassadeur van progressief denken en een van de meest markante figuren van zijn generatie.

Cazuza - O Tempo Não Para: film 2004

O Tempo Não Para" is niet alleen de titel van Cazuza's lied en album, maar ook van de film uit 2004 van Sandra Werneck en Walter Carvalho.

Geïnspireerd door het leven en werk van de zanger, reflecteert de film op zijn carrière en zijn bijdrage aan de transformatie van de Braziliaanse mentaliteit.

De film is gebaseerd op het boek Alleen moeders zijn gelukkig ( 1997) geschreven door Lucinha Araújo, de moeder van de zangeres, in samenwerking met journaliste Regina Echeverria.

Poster van de film, met Daniel Oliveira in de rol van Cazuza.

Geniale cultuur in Spotify

Maak ook kennis met