Ontdek 15 instigerende werken van het surrealisme

Het surrealisme is een van de artistieke stromingen die de meest ophitsende en raadselachtige werken heeft voortgebracht, vol betekenissen die ontdekt moeten worden.

Hij maakte deel uit van de Europese avant-garde, een stroming die in het begin van de 20e eeuw in Europa opkwam en die de manier waarop kunst werd geproduceerd en gewaardeerd wilde herformuleren.

Het was in deze context dat het surrealisme ontstond, met een manifest in 1924. De beweging waardeerde vrij en spontaan denken om te creëren ongewone, onwerkelijke en fantasievolle scènes Bekijk enkele van deze werken en begrijp wat ze betekenen.

1. Persistentie van het geheugen - Salvador Dalí

Persistentie van het geheugen is een doek gemaakt in 1931 Het zou zijn ontstaan nadat de kunstenaar zichzelf bevredigde door het eten van kaas camembert en ziek worden door thuis te werken.

In dit werk toont de kunstenaar een typisch Catalaans landschap en een gedroogde olijfboom, een boom die zeer aanwezig is in de regio. Er is ook de aanwezigheid van misvormde horloges en gesmolten, evenals het lichaam dat op de grond ligt.

De gesmolten klokken zouden voor Dalí een symboliek van slapte en seksuele impotentie Op een ervan zit een vlieg, als verwijzing naar het feit dat "de tijd vliegt".

De enige stijve klok die in het werk voorkomt is naar beneden gericht en heeft verschillende mieren die zich erop opstapelen, als verwijzing naar een rotting waar het object, dat de tijd symboliseert, wordt verslonden als aas.

Lees ook: De hardnekkigheid van het geheugen: analyse van het werk van Salvador Dalí

2. De geliefden - René Magritte

René Magritte is de auteur van het werk De geliefden geproduceerd in 1928 .

Op het scherm zien we een man en een vrouw kussen, maar hun hoofden zijn gesluierd. Dit werk is intrigerend omdat het de tegenstelling belicht tussen een daad van intimiteit en de onmogelijkheid van contact .

We kunnen de scène op verschillende manieren interpreteren, waarbij de sluier symbool kan staan voor oppervlakkigheid in relaties, het onvermogen om zich volledig aan de partner te tonen en de gebrek aan verbinding sentimenteel of seksueel tussen paren.

Het is een allegorie over gefrustreerde verlangens en het gevoel van isolement dat zelfs binnen een liefdevolle relatie kan ontstaan.

Het is interessant op te merken dat deze beschouwingen zich uitstrekken tot vandaag en zelfs verdiepen, in tijden van een "vloeibare moderniteit", zoals gedefinieerd door de Poolse denker Zygmunt Bauman (1925 - 2017).

Magritte gebruikte dit kenmerk van het verbergen van de gezichten van de personages in verschillende van zijn doeken. De schilder hechtte veel waarde aan een geheimzinnige sfeer en stelde diepe vragen in zijn werk.

Om meer te weten te komen over andere werken van de schilder, lees: Kunstwerken om René Magritte te begrijpen.

3. Een Andalusische hond - Salvador Dalí en Luis Buñuel

Als we het over surrealistische werken hebben, denken we meestal aan de beeldende kunst, met name de schilderkunst. Deze trend beïnvloedde echter ook de productie van andere talen, zoals de film.

Een Andalusische hond is een van die cinematografische evenementen en werd een icoon van het surrealisme. Bedacht in 1929 van Salvador Dalí en Luis Buñuel, brengt de film een voor die tijd totaal vernieuwend verhaal.

In het verhaal is er geen chronologische of logische continuïteit van de gebeurtenissen en er wordt duidelijk verwezen naar begrippen uit de psychoanalyse van Freud en het universum van het oneirische.

De film is stil en toont een personage dat onvoorstelbare handelingen verricht, zoals in de beroemde passage waarin hij met een scheermes de oogbol van een vrouw doorsnijdt.

Het hele verhaal is gevuld met absurditeiten die kan worden geïnterpreteerd als een wandeling in de menselijke geest, waarbij de gewelddadige, verontrustende en irrationele impulsen die in het onbewuste besloten liggen worden onthuld.

4. Ontbijt in leer - Meret Oppenheim

Ontbijt in leer door de Zwitserse kunstenaar Meret Oppenheim, werd gemaakt in 1936 toen de artiest nog maar 23 jaar oud was.

Het werk bestaat uit een theeservies met schotel, lepel en kop bedekt met gazellehuid.

Dit werk is merkwaardig en veroorzaakt vreemdheid, omdat daagt de geest en de zintuigen uit Zo suggereert het een associatie tussen een alledaags voorwerp, gebruikt in contact met de mond, en de onmogelijkheid om het te gebruiken.

Bij het observeren van dit ongewone theestel wordt de toeschouwer getroffen door een mix van nieuwsgierigheid en afkeer walging en aantrekking, bijna alsof we de textuur van de dierenhuid op onze tong konden voelen.

De kunstenaar werd bekend door het creëren van verschillende objecten die verbazing, verwondering en tegenstrijdigheden uitlokken, in de surrealistische stijl.

5. Het gewonde hert - Frida Kahlo

De voorstelling van de Mexicaanse Frida Kahlo wordt gekenmerkt door mysterieuze scènes en zit vol details die intense en autobiografische betekenissen .

Het gewonde hert van 1946 In dit werk legt de kunstenares al haar kwetsbaarheid en probeert gevoelens zuiveren van het lijden door haar precaire gezondheidstoestand en de conflicten in haar huwelijk met de schilder Diego Rivera.

Hier verschijnt Frida in de vorm van een hert midden in het bos. Het dier heeft negen pijlen die zijn lichaam doorboren, terwijl zijn gezicht kalm en hooghartig blijft, in een duidelijk teken van veerkracht.

Men kan ook een parallel trekken tussen het gepijlde lichaam van het dier en de bijbelse passage waarin de heilige Sebastiaan aan een boom wordt vastgebonden en ernstig gewond raakt door pijlen.

Hoewel het werk van Frida Kahlo vaak wordt geassocieerd met de surrealistische beweging en zij ooit in een tentoonstelling naast schilders van deze beweging werd tentoongesteld, ontkende zij dat zij in feite een surrealiste was.

De waarheid is dat zijn intrigerende doeken zijn meest intieme universum uitdrukken.

Lees ook dit artikel over de Mexicaanse kunstenares: de mooiste werken van Frida Kahlo.

6. Harlekijn Carnaval - Joan Miró

Op 1924 Joan Miró maakte het doek Harlekijn Carnaval Het werk bestaat uit vele fantastische elementen die met elkaar verbonden zijn in een kleurrijke overvloed .

De schilder heeft wezens van verschillende vormen en afmetingen opgesteld in een kamer die in tweeën wordt gedeeld door een lijn die de vloer van de muur scheidt. Aan de rechterkant zien we ook een raam, waar men de zon kan waarnemen en een constructie, die de Eiffeltoren zou zijn.

De harlekijn wordt voorgesteld met een enorme snor en een gitaarlichaam. Een andere opvallende figuur is een soort robot die een instrument lijkt te bespelen.

De scène stelt de persoonlijke en fantasierijke wereld van de schilder, die het maakte op basis van zijn waanideeën veroorzaakt door honger in zijn momenten van grootste financiële moeilijkheden.

7. De sterrenjager - Remedios Varo

Remedios Varo was een belangrijke vrouw in de surrealistische scene. De schilderes werd geboren in Catalonië, Spanje, maar verhuisde naar Frankrijk waar ze in contact kwam met surrealistische kunstenaars en door hen werd beïnvloed. Later vestigde ze zich in Mexico en bleef daar wonen.

Zijn werk zit vol symbolen en oneirische elementen die overgaan in een fantasie en magie universum .

Op De sterrenjager van 1956 Remedios toont in zijn werk een vrouwenfiguur die in de ene hand een kooi draagt met daarin een maan. In de andere hand houdt zij een jagersnet vast.

De kleren die dit personage draagt zijn als een grote gloeiende mantel Er is ook een opening op borsthoogte, die een zwart gat suggereert of zelfs een vulva.

8. Het verraad van beelden - René Magritte

Het kader Het verraad van beelden werd geschilderd in 1929 Op dit doek beeldt de surrealistische kunstenaar de figuur van een pijp af en voegt een soort bijschrift toe dat luidt " Dit is geen pijp. ".

Het idee van de schilder was om de differentiatie tussen de representatie en werkelijkheid Door te zeggen dat de figuur van de pijp geen pijp is, speelt Magritte met woorden en beelden in een visueel spel vol ironie.

9. De Zoon des Mensen - Rene Magritte

De zoon van de man is ook geschilderd door de kunstenaar René Magritte. Het doek, dat dateert uit 1964 Het was aanvankelijk opgevat als een zelfportret, maar de schilder voegde er later andere elementen aan toe.

De groene appel die voor het gezicht van de man zweeft, brengt ons een onrealistische en fantastische sfeer In feite draagt het landschap, zo gewoon als het lijkt, ook iets duisters.

Een op het eerste gezicht nauwelijks waarneembaar detail is de linkerarm van de persoon, die is weergegeven alsof hij op zijn rug ligt, zoals te zien is door de knik in de elleboog.

Dit is een van Magritte's iconische werken, waar hij ooit commentaar op gaf:

Het verbergt tenminste gedeeltelijk het gezicht. Nou, dan heb je het schijnbare gezicht, de appel, die het zichtbare maar verborgen, het echte gezicht van de persoon verbergt. Het is iets wat voortdurend gebeurt. Alles wat we zien verbergt iets anders, en we willen altijd zien wat verborgen is, door wat we zien.

10. Abaporu - Tarsila do Amaral

In Brazilië heeft de surrealistische beweging zich ook gemanifesteerd en heeft zij Braziliaanse kunstenaars en het publiek geïnspireerd en aangezet. Een van de werken die door de beweging zijn geïnspireerd is het beroemde modernistisch doek Abaporu, geschilderd door Tarsila do Amaral in 1928 .

Hier zien we een menselijke figuur van vervormde proporties te midden van een heet, dor landschap. De weergave van enorme handen en voeten is omdat de kunstenaar zocht naar de valorisatie van handenarbeid en de band van het Braziliaanse volk met het land.

Het schilderij werd een referentie in de geschiedenis van de Braziliaanse kunst, als icoon van het Braziliaanse karakter.

11. De twee Fridas - Frida Kahlo

Frida Kahlo was een Mexicaanse schilderes die veel autobiografische elementen in haar werken gebruikte, waardoor ze een fantastisch en symbolisch universum in haar doeken bracht.

Op het scherm De twee Fridas van 1939 Hier zien we twee zelfportretten van de schilder, twee vrouwen die naast elkaar zitten en elkaars hand vasthouden.

Een van de "Fridas" draagt een typisch Mexicaans kostuum, verwijzend naar haar roots; de andere draagt een kanten jurk, verwijzend naar Europa en de invloed die het continent op haar heeft gehad.

Zij zijn verbonden door hun harten De "Mexicaanse Frida" houdt een klein portret vast van haar man, Diego Rivera, van wie ze destijds gescheiden was.

De wolken op de achtergrond verraden een sombere en catastrofale sfeer, terwijl de gespreide benen van een van de vrouwen verwijzen naar haar seksualiteit Dit werk bevindt zich momenteel in het Museum of Modern Art in Mexico City.

12. Het onmogelijke - Maria Martins

Een Braziliaanse kunstenaar die flirtte met het surrealisme was de beeldhouwer Maria Martins (1894-1973).

In zijn werk Het onmogelijke afgerond in 1949 het verkent het begrip verlangen en onvolledigheid door twee figuren die elkaar bijna raken, maar door hun klauwen elkaar afstoten.

De kunstenares was, ook al is ze vandaag niet zo bekend, een zeer belangrijke vrouw voor de kunst in Brazilië en werkte intensief mee aan de oprichting van de Stichting Biënnale en de eerste edities ervan.

Bovendien bezat ze een sterk en stimulerend werk waarin ze aspecten van vrouwelijke seksualiteit en andere voor vrouwen relevante kwesties aan de kaak stelt en onthult.

13. In Voluptas Mors Philippe Halsman

De surrealistische foto in kwestie was een gezamenlijk werk van Philippe Halsman en Salvador Dalí, tentoongesteld in 1949 .

Eind jaren veertig begonnen de twee kunstenaars aan een serie fotowerken waarin de elementen zo waren georganiseerd dat ze ongewone en curieuze foto's .

In Voluptas Mors een van deze beelden, waarin de figuur van een macabere schedel wordt gevormd uit de lichamen van naakte vrouwen.

Dalí verschijnt ook in het tafereel en toont een uitdrukking van verbazing met een gefixeerde blik. De foto kreeg veel erkenning en inspireerde andere kunstenaars.

Een voorbeeld is de poster voor de film De stilte van de onschuldigen (1991), dat een foto toont van een vrouw met een vlinder voor haar mond, binnenin de vlinder is een afbeelding van een schedel gemaakt van naakte vrouwen.

14. Het gezicht van de oorlog - Salvador Dalí

Het werk Het gezicht van de oorlog werd geschilderd aan het einde van 1940 In die tijd beleefde Europa de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog en plukte Spanje (het land van herkomst van de schilder) de wrange vruchten van de Spaanse Burgeroorlog.

Salvador Dalí verbleef een seizoen in de VS toen hij het schilderij ontwierp. Op het schilderij zien we de figuur van een doodsbang gezicht Vanuit zijn ogen en mond zijn er schedels en vanuit de openingen van deze schedels kunnen we meer schedels zien.

Zo kon de kunstenaar uitdrukking geven aan de "logica" van de oorlog, die vernietiging en dood voortdurend Er zijn ook slangen die het gezicht omcirkelen, als teken van terreur en angst.

Het werk is momenteel te zien in Museum Boijmans Van Beuningen in Nederland.

15. Ik en het dorp - Marc Chagall

De Russische kunstenaar Marc Chagall werd bekend om zijn doeken die fantastische beelden tonen, met zwevende mensen en andere ongewone elementen in een geweldige sfeer .

Het jaar was nog steeds 1911 en het surrealistisch manifest pas in 1924 zou worden opgesteld, had Chagall echter al producties die de voorschriften van de beweging volgden, zoals het geval is bij Ik en het dorp waarin ook kubistische invloeden zijn verwerkt.

Op het doek wordt het leven van de schilder weergegeven op een manier die een mix is van elementen van zijn verleden op het Russische platteland, zoals de geit op de voorgrond en het stadje op de achtergrond.

De groene man stelt de kunstenaar zelf voor en het omgekeerde meisje toont ons Chagalls droomwereld.

Bekijk ook andere artikelen over de wereld van de beeldende kunst :