Hieronymus Bosc: ûntdek de fûnemintele wurken fan 'e keunstner

In skilder dy't syn tiid foarút wie, dy't sawol fantastyske as religieuze realiteiten portrettearre, ynvestearret yn in djip detaillearre wurk, dat wie Hieronymus Bosch, in Nederlanner dy't in spoar efterlitte op it skilderij fan 'e 15e ieu.

De personaazjes hy portrettearre haadrol yn Bosch syn doeken wiene meunsters, hybride wêzens, religieuze figueren, bisten, gewoane minsken yn ûnwierskynlike sênes. Syn provosearjende en ûngewoane skeppingen beynfloedzjen de surrealisten, dy't in protte ieuwen letter it wurk fan de Nederlanner ûntdekke soene.

Fyn no út wa't Hieronymus Bosch wie en meitsje kunde mei syn haadskilderijen.

1. The Garden of Earthly Delights

Beskôge as it meast komplekse, yntinsive en mysterieuze skilderij fan 'e Nederlânske keunstner, The Garden of Earthly Delights presintearret ferskate doeken binnen itselde doek mei mikroportretten fantastysk.

De trije panielen drage irrasjonele eleminten - eksintrike enigma's - en it sintrale tema fan it skilderij is de skepping fan 'e wrâld, mei de klam op it paradys en de hel.

Yn it part fan it wurk nei lofts sjogge wy in paradyslik, bibelsk fjild, dêr't lichems wille en rêst fine. D'r binne trije haadpersoanen (Adam, Eva en God) yn 'e midden fan in bukolyske griene gazon omjûn troch bisten.

It middelste skerm presintearret op syn beurt de moeting tusken goed en kwea. It byld is oerbefolke en ferwiist nei eleminten1478, mei in rike jonge frou út 'e streek dy't kaam út in famylje fan keaplju yn 'e tichtby lizzende stêd Oirschot. Aleyt Goijaert van den Mervenne, syn frou, joech Bosch alle struktuer dy't de keunstner nedich hie en inkele wichtige kontakten. It pear bleau oant de ein fan har libben byinoar en hie gjin bern.

Oer it persoanlike libben fan de Nederlânske skilder nei syn houlik mei Aleyt is net folle bekend. Oars as de measte skilders registrearre Bosch gjin deiboeken, korrespondinsje of dokuminten dy't berjocht joech fan syn priveewrâld.

Syn wurk waard produsearre tusken de ein fan de midsiuwen en it begjin fan de Renêssânse - dat is, tidens de ein 15e iuw en begjin 16e iuw.

Jeropa belibbe yn dy tiid in perioade fan sterke kulturele opbou en al yn it begjin fan de 16e iuw hie Bosch in treflike reputaasje yn syn lân en bûtenlân, benammen yn Spanje, Eastenryk en Itaalje.

Yn it jier 1567 neamde histoarikus Florentino Guicciardini al it wurk fan de Nederlânske skilder:

"Jerome Bosch de Boisleduc, tige foarname en bewûnderlike útfiner fan fantastysk en bizarre dingen..."

Santjin jier letter, de yntellektueel Lomazzo, skriuwer fan 'e Treatise on the keunst fan skilderjen, byldhoukeunst en arsjitektuer, kommentearre:

"Flaamske Girolamo Bosch , dy't yn de foarstelling fan frjemde uterliken en eangstige en ôfgryslike dreamen, wie unyk en wiergodlik."

Tekening fan Bosch al yn in hege leeftyd makke troch Pieter Bruegel.

Wy fine psychedelyske, demonyske of fantastyske figueren yn syn wurken, mar wy sjogge ek de reproduksje fan bibelske passaazjes De frou fan de skilder hearde ta de Broederskip fan Us Leaffrou en de heit fan de keunstner, Antonius van Aken, wie artistyk adviseur fan deselde Broederskip.yn de kristlike bruorskip dy't de Faam Maria fereare. It is nijsgjirrich dat Bosch benammen ynteressearre wie yn skilderjen Demonen. Yn 1567 ûnderstreke de Nederlânske histoarikus Mark van Vaernewijc de bysûnderheden fan Bosch as:

"de makker fan demoanen, omdat er gjin rivaal yn de keunst fan it skilderjen fan demoanen hat."

De Spaanske kening Filips II wie ien fan 'e grutte leafhawwers fan Bosch-skilderij en ien fan syn grutste promotors. Om in idee te krijen fan 'e fassinaasje fan 'e kening kaam Filips II oan om seisentritich doeken fan Bosch yn syn priveekolleksje te hawwen. yn 'e rekken dat Bosch sa'n fjirtich skilderijen efterlitten hie, is it ferrassend dat it grutste oantal doeken yn hannen fan de Spaanske kening wie.

Bosch syn styl ferskilde fan oare doe makke skilderijen, benammen wat styl oangiet. . Seabra Carvalho, foar it Nasjonaal Museum fan Alde Keunst yn Lissabon, dat it doek herberget De ferlieding fan Santo Antão, seit yn in ynterviewoer de keunst fan de Nederlânske skilder:

“Dit is in djip moralistysk skilderij. Bosch as bûtenstanner beskôgje is in fersin: it is allinnich yn artistike sin. Hy skilderet wat oaren skilderje, allinnich op in oare manier. Wy kinne sizze dat wat der is waan, mar it is in part fan de ferbylding fan syn tiid.”

De skilder ferstoar yn Hollân (noch krekter yn Hertogenbosch), op 9 augustus 1516.

Bosch en surrealisme

Feroardiele troch guon as ketter, Bosch wie de skriuwer fan bylden dy't foar syn tiid as frjemd, absurd, fantasy en psychedelysk beskôge.

Faak loskeppele fan 'e realiteit, ûnevenredich of ferwizend nei parallelle universums, in protte fan 'e bylden skildere troch Bosch feroarsake kontroverse ûnder syn tiidgenoaten.

Surrealisten, wêrûnder Dalí en Max Ernst, lutsen in soad op it wurk fan 'e Nederlânske skilder. Yn in fraachpetear mei de BBC yn 2016 sei Charles de Mooij, direkteur fan it Noordbrabants Museum en ekspert op Bosch:

“Surrealisten leauden dat Bosch de earste ‘moderne’ keunstner wie. Salvador Dalí studearre de wurken fan Bosch en erkende him as syn foargonger.”

Sjoch ek

It skilderij rjochts stiet foar de hel en hat in protte ferwizings nei muzyk. Yn it byld, sichtber tsjuster en nachtlik, sjogge wy in searje wêzens dy't martele en opslokt wurde troch frjemde skepsels. Der is fjoer, minsken mei pine, braken, nachtmerje sênes. Soene Bosch syn yllustraasjes út dreamen komme?

Yn it rjochterpaniel fan The Garden of Earthly Delights leauwe in protte kritisy dat Bosch himsels diskreet projekteare soe yn in foarstelling:

The Garden of Delights Koe Terrenas in selsportret fan Bosch befetsje?

As sletten, de Garden of Earthly Delights blykt in skilderij te wêzen dat de tredde dei fan 'e skepping fan 'e wrâld fertsjintwurdiget. De yllustraasje is in globe skildere yn skaden fan griis mei allinnich grienten en mineralen oanwêzich:

View of the Garden of Earthly Delights when closed.

The Garden of Earthly Delights was displayed in it Paleis fan Brussel yn 1517. Yn 1593 waard it oankocht troch de Spaanske kening Filips II. It byld waard sels ophongen yn syn keamer oan de Escorial. It kleaster sammele yn totaal njoggen wurken fan Bosch dy't oanskaft binne troch Filipe II, ien fan de grutste leafhawwers fan de keunst fan de skilder.Nederlânsk.

Sûnt 1936 is Bosch syn bekendste skilderij ûnderbrocht yn it Prado Museum yn Madrid.

2. The Temptation of Santo Antão

Bosch's keunst wurdt ornaris ferdield yn twa groepen: de tradisjonele (makke om kleasters, kleasters, kristlike omjouwings yn it algemien te besetten) en de net-kristlike. Tradisjoneel.

Net-tradysjonele produksjes wiene muontsen en nonnen mei walgelijke hâldingen, dy't in antiklerikale polemyk útbrochten. Yn dizze doeken mei mear steurende religieuze komponinten koe lykwols ek net oannommen wurde dat de skilder de heidenske oanbidding foarstelde. Sels yn 'e recordings dêr't heidenske rituelen ferskine, bekritisearret Bosh sokke prysters en ritualistyske eksessen.

Yn it doek A Temptation of Santo Antão sjogge wy hoe't de hillige troch syn ferline libben teistere wurdt. Wy sjogge de iensumens en begearten dy't besykje de man te ferlieden dy't besleat om syn libben te feroarjen troch tsjin syn religiositeit yn te gean.

Wy sjogge hoe't de haadpersoan ferliede wurdt troch demoanen en kweade skepsels, tagelyk dat wy tsjûgje fan de Sint giet tsjin it paad fan it goede. It wurk bringt de fjouwer sintrale eleminten fan it hielal byinoar: himel, wetter, ierde en fjoer.

De ferlieding fan Santo Antão is in grut oaljeferve op ikehout (it sintrale paniel hat 131, 5 x 119 sm en de kanten 131,5 x 53 sm).

It is in triptiek, as ticht De ferlieding fan Santo Antãolit de twa bûtenste panielen hjirûnder sjen.

De ferlieding fan Santo Antão heart sûnt 1910 by it Nasjonaal Museum foar Alde Keunst. Dêrfoar wie it ûnderdiel fan de keninklike kolleksje fan it Palácio das Necessidades. De hjoeddeistige ferzje stelt dat it doek yn hannen wie fan de humanist Damião de Góis (1502-1574).

Doe't de ynkwisysje oproppen waard op grûn fan gjin katolyk te wêzen, soe Damião himsels ferdigenje mei as in argumint it feit dat hy in paniel hie mei de namme The Temptations of Santo Antão, fan Bosch.

3. The Extraction of the Stone of Madness

De Extraction of the Stone of Madness wurdt beskôge as in wurk fan realistyske ynhâld en heart ta de earste faze fan de skilder. It soe ien fan Bosch syn earste wurken wêze (wierskynlik skildere tusken 1475 en 1480), hoewol't guon kritisy noch yn twifel binne oer de autentisiteit fan it skilderij.

It doek hat in sintrale en omlizzende sêne dêr't de folgjende ynskripsje yn útwurke kalligrafy: Meester snijit die Keije ras Myn namme is Lubbert Das. De tekst, oerset yn it Portugeesk, betsjut: "Meester, helje gau dizze stien fan my, myn namme is Lubber Das".

It skilderij ferbyldet de humanistyske maatskippij dy't de skilder omsingele en hat fjouwer karakters. De operaasje om de dwylsinnige stien fuort te heljen wurdt bûtendoar útfierd, midden yn in ferlitten grien fjild.

De sabeare sjirurch draacht in trechter op 'e holle, as wie it in hoed, en wurdt beskôge astroch in protte kritisy as charlatan. Bosch soe it toaniel keazen hawwe om dejingen dy't profitearren fan 'e naïviteit fan oaren oan te sprekken.

De krityk soe ek útwreidzje nei de Tsjerke, om't wy yn 'e ôfbylding in pryster sjogge dy't de proseduere dy't wurdt ratifisearret útfierd. De frou, ek religieus, draacht in boek op 'e holle en sjocht, sûnder reaksje út te sprekken, nei de proseduere wêryn't de boer bedrogen liket te wêzen.

Christian Loubet, ûndersiker fan Keunsthistoarje, beskriuwt it skilderij sa as folget. :

"Yn in sirkulêre mikrokosmos eksploitearje in sjirurch (wittenskip), in muonts en in non (religy) in ûngelokkige pasjint ûnder it foarwendsel om de stien fan 'e waansin út syn harsens te heljen. Hy sjocht ús bang oan. wylst falskens en spot de wiere ferfrjemding fan 'e compadres (trechter, sletten boek, sekse tafel ...): it is de Cure for madness."

It eftergrûnlânskip liket te ferwizen nei Bosch's wenplak, om't it befettet in tsjerke dy't ferlykber is mei de Sint Janskerk en in sljocht karakteristyk foar de streek.

De winning fan de stien fan 'e waansin is it âldst bewarre wurk fan Bosch. It wurk is in oaljeferve op hout fan 48 sm by 45 sm en is te finen yn it Prado Museum.

4. The Prodigal Son

Kritici beweare dat The Prodigal Son it lêste wurk wie skildere troch Hieronymus Bosch. It stik út 1516 hat as ferwizing de gelikenis fan deferlerne soan, in bibelsk ferhaal oanwêzich yn it boek Lukas (15: 11-32).

It oarspronklike ferhaal hat as haadpersoan de soan fan in tige rike man dy't de wrâld kennen wol. Hy benaderet syn heit en freget om in foarskot diel fan syn erfskip om fuort te gean en genietsje fan de flechtige wille fan it libben. De heit jout ta oan it fersyk, ek al is er tsjin it idee.

Nei it ferlitten en genietsjen fan alles wat it libben te bieden hat, fynt it jonkje himsels allinnich en sûnder middels en wurdt twongen om werom te gean, om te freegjen ferjou de heit. As er thúskomt wurdt er mei grut feest ûntfongen, syn heit ferjout him en wurdt it lângoed wer gearstald.

Bosch syn skilderij yllustrearret krekt it momint fan de jonge man werom nei syn heite hûs, al sûnder jild, wurch, mei beskieden en skuorde klean en wûnen troch it lichem drage. It hûs op de eftergrûn liket like degradearre as it karakter: it plafond hat in grut gat, de ruten falle út.

De ferlerne soan is in oaljeskilderij op hout mei in diameter fan 0,715 en heart ek ta de Prado Museum , leit yn Madrid.

5. De sân deadsûnden

Der wurdt spekulearre dat De sân deadssûnden om 1485 hinne troch Bosch skildere is en yn it wurk is al mooglik de earste hybride skepsels te observearjen dy't sille wurde karakteristyk foar syn skilderij.

Monsterlike wêzens ferskine op in diskrete wize, mar sille harsels komme te behâlden yn de doeken fanBosch troch de jierren hinne. Benammen dit wurk rint oer fan in pedagogyske belangstelling foar it oerdragen fan kennis fan wat goed en korrekt beskôge wurde soe troch skilderjen.

Wy sjogge yn de sintrale yllustraasjes portretten fan it deistich libben, fan it libben yn de maatskippij yn húslike fermiddens. De bylden oanwêzich yn it sintrum fertsjintwurdigje gluttony, acedia, avarice, lust, oergeunst, idelens en lilkens.

Yn 'e boppeste linker sirkel kinne wy ​​​​in stjerrende man sjen, dy't wierskynlik ekstreme unction kriget. Yn de sirkel oan 'e kant is yllustrearre in foarstelling fan it paradys mei de blauwe loft en religieuze entiteiten. It is nijsgjirrich om it folgjende detail te observearjen: oan 'e fuotten fan God is in skildere foarstelling fan' e ierde.

Underoan it doek, yn 'e linker sirkel, fine wy ​​in foarstelling fan 'e hel makke mei somber en sombere toanen en wy sjogge hoe't minsken martele wurde fanwegen har sûnden.

De folgjende wurden steane op it byld skreaun: gluttony, acedia, grutskens, hebzucht, oergeunst, lilkens en lust. De rjochter ûnderste sirkel jout op syn beurt in portret fan it lêste oardiel.

Der binne oanwizings dat it wurk hjirboppe ynspirearre is troch de Girona Tapestry, in kristlike keunst produsearre tusken it ein fan de 11e ieu en it begjin fan de tolfde iuw. De Tapestry en it skilderij diele itselde kristlike tema en in heul ferlykbere struktuer. Ut de fjirtjinde ieu, religieuze ikonografyûndersocht it tema fan de sân deadssûnden in protte, benammen as in foarm fan pedagogyske fersprieding.

Girona tapestry, makke tusken de ein fan de 20e ieu. XI en begjin fan 'e ieu. XII, dat tsjinne as ynspiraasje foar it skilderij De sân deadsûnden , fan Bosch.

6. De Heawein

De Heawein is nei alle gedachten yn 1510 ûntwurpen en wurdt beskôge as ien fan Bosch syn grutste wurken, neist The Garden of Earthly Delights. Beide wurken binne triptychs en diele in winsk foar kristlike moralisearjende ynstruksje. Troch syn penseelstreken wurdt de lêzer, neist ynstruearre, warskôge: hâld fuort fan sûnden.

Bosch syn skilderij liket ôf te kommen fan in âld Flaamsk sprekwurd út syn tiid dat sei: "De wrâld is in karre fan hea, elk nimt wat er út kin."

Yn it linker diel fan it skilderij fine wy ​​in sêne mei Adam, Eva en God dy't har feroardielje om it paradys te ferlitten. Yn 'e bukolyske, griene en lege tún sjogge wy de foarstelling fan 'e slang al as in hybride wêzen (heal minske en heal bist) dat de minske ferliede soe.

In it sintrum fan it skilderij sjogge wy in protte manlju dielen in rige sûnden: begearichheid, idelheid, lust, lilkens, loaiens, gierichheid en oergeunst. De heakarre wurdt omjûn troch minsken dy't besykje, guon mei help fan ark, safolle mooglik hea fuort te heljen. Mensjes, gefjochten en moarden binne wat resultaat fan dizze kompetysje foarhea.

Yn it rjochter diel fan it wurk fine wy ​​de foarstelling fan 'e hel mei in fjoer op 'e eftergrûn, demonyske skepsels, in ûnfoltôge konstruksje (of soe it ferneatige wêze?) neist sûnders dy't martele wurde troch de duvel.

0>De Carro de Feno heart ta de permaninte kolleksje fan it Prado Museum, yn Madrid.

Fyn út wa't Hieronymus Bosch wie

Hieronymus Bosch wie de duvel. pseudonym keazen troch de Nederlanner Jheronimus van Aken. Berne om 1450-1455 hinne, yn in Nederlânske provinsje Noard-Brabân, rûn de smaak foar skilderjen yn it famyljebloed: Bosch wie de soan, broer, neef, pakesizzer en efterpakesizzer fan skilders.

Hieronymus Bosch joech de syn earste stappen yn it gebiet - skilderjen en gravearjen - neist famyljeleden, dy't itselde atelier diele. De skilder wenne yn in ryk hûs en de famylje hie nauwe relaasjes mei de pleatslike religieuze macht.

De katedraal fan São João, dy't ien fan de hichtepunten fan de regio wie, hie sels ferskate stikken yn opdracht fan de famylje fan de skilder . Der wurdt sels oannommen dat Bosch syn heit yn 1444 sels in fresko yn de Tsjerke skildere hat.

Portret fan Bosch.

De artistike efternamme Bosch waard keazen ta eare fan syn wenplak 's -Hertogenbosch, dat troch de omwenners ynformeel Den Bosch oantsjut waard.

Hoewol't er al goede betingsten hie foar it skilderjen, ferbettere syn deistich wurk noch mear nei't er troude, yn